Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Ossa enim integra ad summum usque testudinis ex ossibus parietis
insurgent: et pro illorum modo istic imposita perducentur: et inter
se quota aliqua distabunt parte.
Ab ossibus uero ad ossa illigamen
ta protrahentur: et media complementa infarcientur.
Sed in hoc dif
ferunt: quod in pariete ad rectam regulam normamque et libellam / lapi
des et singuli ordines coagmentantur atque componuntur: In testudi
ne autem ordines ad flexam regulam / et lapidis omnes conclausuræ
ad sui arcus centrum diriguntur.
Ossa ferme nusquam induxere uete
res nisi cocto ex latere / codemque ut plurimum bipedali: monentque te
studinum complementa absoluas lapide leuissimo: ne quid muri
iniquo abhinc pondere fatigentur.
Consuesse tamen aduerti aliquos
non solidissima Semper ossa perducere: Sed ossium loco sparsim
stantes inlatus lateres inter se ruisse / capitibus pectinatim in se iun
ctis : uti siquis dexteræ manus summos digitos summis sinistris digi
tis interstringat: Et intermedia complere cementitio congestu: et
præsertim pumice consueuerunt: quem omnium lapidem testudina
tionibus complendis commodissimum esse omnes profitentur.
Sed ar
cubus et testudinibus struendis armamento opus est: id rudis et tem
poranea quædam est contignatio ad flexæ lineæ ambitum diffini
ta: cui pro corio et cute aut crates aut harundines / aut uilia istius
modi consternuntur sustinendæ coaggerationis in testudine quoad
duruerit.
Est tamen inter testudines una omnium recta spherica
quæ armamenta non postulet: quando ea quidem non ex arcubus so
lum constat: uerum etiam coronis.
Et quis possit referre aut me
ditari / quae sint horum uterque innumerabiles hærentes adacti sese mu
tuo intersecantes / ad pares angulos et ad impares: ut quotocumque
loco per uniuersam testudinem istiusmodi aliquem intersecueris
lapidem / plurimorum intelligas re et arcuum et coronarum cuneum
apposuisse: et coronam qui coronæ superastruxerit: et iam arcum /
qui alterum arcum perduxerit/ fingito uelle id opus labescere / un
de incipiet?
Cunctis præsertim cuneis unum centrum petentibus
pari et uiribus et innixu.
Huius testudinis firmitate plerique apud
ueteres adeo abusi sunt: ut solum in quotos aliquos pedes testace
as simplices coronas instrauerint: Cæteram uero testudinem opere