Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Neque hic physica illa recensebimus / quo pacto ui solis uapores ex
intimis terræ uisceribus exhauriantur: atque in æthera tollantur.
Quo
maximo in spatio orbis uastum incumulum coaggregati: aut im
mani mole sua facessunt: aut radios solis excipiendo / qua parte a
refacti sunt eo in latus labuntur suoque casu aerem impellunt / uen
tosque concitant: Indeque sese intra occeanum acti siti immergunt: ma
ri demum infusi et humore pregnantes iterato aere uagando uen
tis coercentur: et quasi spongia perstricti guttatim expressum humo
rem stillent atque impluant: quo & noui terra uapores concruentur:
Siue hæc uera sint quæ recensuimus: siue est uentus aut sicca fumo
sitas terræ: Aut calida euaporatio mota a frigore impellente: siue
aeris flatus: siue purus aer mundi motu / aut syderum cursu & radio
commotus: siue generabilis rerum spiritus suapte natura agitabilis /
siue quippiam sit / quod non in se ipso sed in aere potius consistat ductum
ex calida ui summi ætheris atque incensione facta ad aerem liquentem:
Siue aliorum alia ulla ratio & opinio indisquisitione habenda firmi
or & antiquior est / pretereundum censeo / quod fortassis ab re uideri
possit.
Verum hinc ni fallor dabitur ut possimus interpretari cur
sit / quod uidemus alias orbis regiones esse eiusmodi / ut aere gaude
ant lætissimo: dum aliæ illis contiguæ & prope positæ in sinu
tristiore celo et quasi mesto die consordescant: Nanque id quidem
fieri coniecto aliam nullam ob rem / nisi quod his cum solo: & uentis
non bene conueniat.
Siracusas aiebat Cicero ita esse positas.
ut
integrum per annum accolæ cuiusque diei solem uideant: rarum id
tamen optandum / et quo ad necessitas: locique oportunitas non inter
pellarit / in primis affectandum: Summendaque ea omnium erit re
gio: ab qua nebularum uis: & omnis densioris uaporis crassitudo
longe absit.
Compertum habent qui ista sectantur / radios ardo
resque solis acrius agere / in quo densum offenderint: quam in raro: In
oleo quam in aqua: in ferro quam in lana.
Ex quo aerem: qui istic quam in pro
ximo uehementius efferuescat: grauem crassumque esse arguunt.
Egyptii de nobilitate contendentes cum cæteris orbis gentibus glo
riabantur esse apud se hominum genus principio procreatum: ne
que alibi procreari oportuisse / quae ubi saluberrime essent uicturi.