Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
singula ad certum destinatumque usum commoda et in primis salu
berrima: Ad firmitatem perpetuitatemque integra et solida & ad
modum æterna: Ad gratiam et amænitatem compta / composita:
et in omni parte sui / ut ita loquar / redimita.
His quasi rerum dicen
darum primordiis et fundamentis iactis ad institutum prosequa
mur.
Regionem ueteres ut omni nocuo liberam et commodita
tibus re fortissimam haberent / quo ad eius fieri poterat / uehemen
ter elaborabant: Atque inprimis cælum ne habituri essent graue et
infestum / omni diligentia pænitus præcauebant / prudenti id qui
dem & permaxime necessario consilio: Nam terram atque aquam
siquid habeat in se uitii / arte et ingenio corrigi posse non negant
Celum uero nulla ingenii ope / nullaque hominum manu satis
posse emendari asseuerant: Et omnino spiritus anhelitus / quo uno
maxime uitam ali seruarique sentimus / mirifice ad salutem confe
ret / si erit per quam purissimus: Tum et quantam habeat celum ingi
gnendis / producendis / alendis / seruandisque rebus uim: quis est
quem id fugiat?
Quando & præstare ingenio eos intelligas homi
nes: qui celo fruantur puriore / quae eos qui crasso et madenti.
Quæ
una res potissimum effecisse creditur / ut athenienses acumine inge
nii multo præstiterint thebanis.
Celum pro situ & locorum facie ali
um atque alium haberi sentimus: quarum uarietatum rationes partim in
telligere uidemur / partim naturæ obscuritate abditæ atque obstrusæ
nos penitus latent: Sed de manifestis prius: post occultiora perscu
tabimur: quo regiones commodissimas deligere et saluberrime pos
simus degere.
Aerem ueteres theologi palladem nuncuparunt: &
hanc Homerus deam esse ait & glaucopum apellari / purum significans
aerem: qui natura sui perlucidissimus sit.
Atqui in promptu qui
dem est eum esse aerem saluberrimum: qui purgatissimus: et per
quam purissimus sit: qui acie uisus liberrime peruius: qui perlucidus:
qui leuissimus: qui coequabilis et minime uarius.
Tum contra
pestiferum illic esse aerem statuemus: ubi spissitudine quadam aut
nebularum: Aut uaporum stet concretus atque fetulentus.
Vt quasi quoddam
graue hæreat superciliis: atque aciem premat.
Hæc ut ita sint utranque in
partem fieri arbitror / cum cæteras ob res / tum solibus maxime atque uento.