Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
quo illinc dimisso perpendiculo certa præstetur directio atque pro
gressio.
Signatis perinde lineis et angulis fossionum conueniret qui
dem oculorum et intuitus uim habere / qualem per hæc habuisse tem
pora hispanum quempiam fabulantur.
qui aquarum uenas per terræ
intima serpientes / non secus disternebat ac si in aperto fluerent:
Tanta sub terra succedunt incognita: quibus non tuto onus et im
pensam ædificationis substinendam committas.
Et oportet profecto
cum toto ædificio / tum præsertim ipsis fundamentis nihil negli
gere: in quo cauti et circumspecti ædificatoris ratio et diligentia de
siderari possit: quando in cæteris siquid erratum est / lædit leuius:
et emendatur facilius: et perfertur commodius quam in fundamentis: in
quibus nulla errati excusatio admittenda est.
At ueteres / quod
faustum et felix sit / fodito inquiunt / usque dum solidum inuenias.
Habet enim tellus subduplices et multiplices cutes: alias fabulo
sas: alias harenosas: alias calculosas et eiusmodi: sub quibus ordi
ne uario et incerto densa et concreta substitit cutis / ferendis ædifi
ciis ualidissima.
Quæ et ipsa quidem uaria est: neque cæteris sui ge
neris ulla pene in re similis: Sed alibi durissima et ferro prope in
expugnabilis: alibi crassior: alibi nigricans: alibi albicans: quam
cæteris imbecilliorem plerique putant: Alibi cretamosa: alibi tofinea:
alibi ex quadam argille genere immixta glarea: De quibus omnibus quenam
sit optima certum dari aliud nullum iudicium potest.
preter unum: Vt
eam probent: quæ errfum egre excipiat: quæ ue aqua immissa minime
dissoluatur.
Et solidum ea de re nullum haberi putant certius atque constan
tius.
quam quod ad aquam perterre uiscera scaturientem subsit.
Nos uero
doctos et peritos omnes incolas et uicinos architectos consulendos
putamus: Qui quidem & ueterum ædificiorum exemplo: et po
nendorum in dies usu recte istius: ædifices: regionis solum quale
sit & quid ualeat facile didicisse potuere.
Dantur tamen argu
menta de soli firmitate prætentanda & congnoscenda.
Nam ubi
graue aliquid per solum prouolutaris / aut exalto cadentem dimi
seris: & non subcor tremuerit locus: aut aquam / expatina / illic
statuta / crispantem non reddiderit: nimirum firmitatem istic
polliceri inter petrabimur.
Tu tamen solidum inuenies non