Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
In his igitur absoluendis ab ipsis fundamentis incipiemus: eos ut di
ximus imitati: qui manu sint opus effecturi.
Fundamentum / ni fallimur / structuræ pars non est: sed locus uideli
cet ac sedes: in qua structura ipsa tollenda statuendaque sit.
Nam si da
bitur area penitus solida atque omnino constans lapidea fortassis: quales
apud Veios nonnullas inuenias: quænam tibi illic erunt fundamenta
iaciunda potius quam ut structuram ipsam attollas.
Apud Senas uisuntur
maximæ turrium moles / ipso primo et nudo in solo positæ: Est enim
mons solidus substratus tofo.
Fundatione igitur hoc est itione in fun
dum atque fossura erit opus ubi firmum stabileque solum proscissa de
missaque fouea quærendum sit: quod ipsum fieri ferme plerisque omnibus
in locis conuenit : de quibus postea.
Commodum futurum solum inditio
erunt hæc / si mille aderunt herbæ / quæ humectis in locis soleant:
si arborem aut nullam ferat: aut eam tantum: quæ nisi in præduro et
densissimo oriatur: Si circum multo erunt omnia siccissima et penitus
arentia: Si lapidosa lapide non minuto / non globeo: sed angulari so
lido præsertim siliceo: Si sub se neque scaturient fontes / neque fluen
tum peruader: Fluenti.
n.
natura est / ut aut rapiat sempiterne quoad
motu ualeat / aut importet: Ea re fit ut plana / quæ propter fluuius
excurrit / soli firmitatem præstent non prius / quae ubi sub alueum descen
deris.
Tu priusquam quicquam fodere incipias angulos arearum et omnes
laterum lineas diligentissime iterum atque iterum annotasse oportet:
quales futuri sint et quo statuantur loco: His angulis ponendis
norma opus est non pusilla / sed prægrandi: quo directionum lineæ
certiores consequantur: Normam ueteres conficiebant tribus rectis re
gulis in unum triangulum coniunctis: quarum erat una cubitos tris: al
tera quatuor: tertia cubitos erat quinque.
Atqui hos quidem angulos
ponere imperiti / nisi rebus omnibus quæ aream occupent / amotis:
et solo prius reddito uacuo et penitus complanato nesciunt: Eaque
de re / quod in hostium agro moderantius facerent / repente rap
tis malleolis / fabros uastatores ad diruenda et delenda omnia im
mittunt: Quorum est error castigandus: Nam multa et fortu
næ iniuria / et temporum aduersitas / et rerum casus atque ne
cessitas possunt afferre: Quæ moneant uetentque ne quid cæp