Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
non durasse / nisi quod cum natura rerum contenderint.
Eum qui
ponte nauibus producto obequitare instituerat mare quis non irri
deat: aut potius insolentis oderit insaniam?
Portum Claudii sub
hostia: et apud Teracinam portum Adriani opera omni exparte
alioquin æterna / tamen uidemus iam tum pridem obstrusis hare
na faucibus & repleto sinu penitus defecisse mare nunquam intermis
sa illuctatione assidua lacessente & in dies peruincente.
Quid tum
putas futurum ubi aut impetentium aquarum uim: aut ruentium
rupium molem omnino arcere propellereque institueris?
Quæ cum
ita sint aduertisse oportet ne quid eiusmodi aggrediamur quod
ipsum non recte cum rerum natura conueniat.
Proxime cauendum
est ne quid ad te recipias in quo perficiundo ipse tibi deficias re im
perfecta.
Tarquinum regem Romanorum / ni superi dii amplitu
dini urbis fauissent / ni crescente imperio satis opum ad tantam in
cohatam magnificentiam suppeditassent / quis non uituperasset /
quod templi fundamentis iaciundis totam futuri operis impensam
profudisset?
Accedit quod non modo quid queas / uerum & quid
deceat non in postremis considerandum est.
Rhodopen Thraci
am meretricem illam celebrem & suorum temporum memoriam
non laudo: Quæ sibi sepulchrum incredibili impensa condi iussit:
Nam ea quidem & si meretricio quæstu regias adepta esset opes
regio tamen digna sepulchro nequicquam fuit.
At reginam Cariæ ar
temisiam contra non uitupero / quæ amantissimo et dignissimo ui
ro sepulchrum condidit magnificentissimum: quamuis quoque in his
modestiam probem.
Mecenatem increpabat Horatius quod ædifi
cando insaniret.
Mihi uero apud Cornelium tacitum probatur is
qui othoni sepulchrum posuit modicum / sed mansurum.
Quod
& si in priuatis monumentis modestiam / in publicis magnificen
tiam exigunt publica etiam interdum priuatorum modestia col
laudantur.
Pompeii theatrum ob egregiam opis magnitudinem et di
gnitatem laudibus et admiratione prosequimur.
Dignum opus
et Pompeio et uictrice Roma.
Sed Neronis ædificandi insaniam
et uastissimorum operum adsoluendorum furorem non omnes pro
bant: Tum et eum qui tam multis hominum milibus montem apud