latini contulerit ædificatio nihil plus dico quam nos ex his bustis et re
siduis ueteris magnificentiæ: quæ passim uidemus multa histori
cis credere didicisse: quæ alioquin fortasse minus credibilia uide
bantur. Preclare igitur apud Tuchididem prudentia ueterum comprobatur:
qui ita urbem omni ædificiorum genere parassent / ut longe quam erant
potentiores uiderentur: Et quis fuit summorum ac sapientissimorum prin
cipum / quin inter primas propagandi nominis et posteritatis curas rem
habuerit ædificatoriam? Sed de his hactenus. Demum hoc sit ad rem
stabilitatem / dignitatem / decusque rei pulice plurimum debere archi
tecto: Qui quidem efficiat ut in ocio cum amænitate / festiuitate
salubritate: In negocio cum emolumento rerum que incremento: in utrisque
sine periculo & cum dignitate uersemur. Hunc igitur ex uolup
tate / atque mirifica opum gratia: exque necessitate: exque inuentorum
adiumentis præsidioque: exque fructu posteritatis probandum colendum
que esse: atque inter primarios / qui de genere hominum honores et pre
mia meruerint / habendum non negabimus. Atque nos quidem cum istec
ita esse intelligeremus / cæpimus animi gratia de eius arte et re
bus accuratius perscrutari: quibus nam principiis diducerentur /
quibusue optibus haberentur: atque finirentur: quas cum inuenissem
genere uaria numero pene infinita / re admirabilia / utilitate incre
dibili: ut interdum non constaret que nam hominum conditio: aut
quæ rei p. pars / aut quis ciuitatis status magis debeat architecto /
immo ominum commoditatum inuentori: publica an priuata: sacra
an profana: ocium an negocium: singuli ne quique / an genus homi
num uniuersum / Instituimus pluribus de causis: quæ longum es
set hic prosequi: eadem ista colligere: quæ his decem libris manda
ta sunt litteris: Quorum hic erit rebus tractandis ordo: Nam ædificium
quod corpus quoddam esse animaduertimus: quod linea mentis / ueluti
alia corpora constaret & materia: Quorum alterum istic ab ingenio
produceretur: alterum a natura susciperetur: Huic mentem cogi
tationemque / huic alteri parationem selectionemque adhibendam.
Sed utrorumque per se neutrum satis ad rem ualere intelleximus / ni &
periti artificis manus / quæ lineamentis materiam conformaret ac
cesserit: Cumque ædificiorum uarii essent usus / peruestigandum fuit an