Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
dulis uero ducendis dabitur / ut regionis situm & arcæ ambitum
& partium numerum atque ordinem: et parietum faciem: et tecto
rum firmitatem: et omnium denique rerum / de quibus libro superi
ore transegimus rationem & conformationem pulcherrime spec
tes atque consideres: Et licebit istic impune addere / diminuere / com
mutare / innouare ac penitus peruertere quoad omnia recte conueni
ant & comprobentur.
Adde quod futuræ impensæ modus et summa
quæ res minime negligenda est / certior habebitur latitudine / alti
tudine / crassitudine / numero / amplitudine / forma / specie qualita
teque rerum singularum pro earum dignitate et fabrorum manu per
sitatis.
Nam columnarum: capitulorum: basium: coronarum: fa
stigiorum: crustationum: pauimentorum: statuarumque & eiusmo
di : quæ quidem aut ad constituendum: aut ad exornandum ædifi
cium pertinent ratio et summa explicatior certiorque habebitur.
Hoc prætermittendum nequicquam censeo / quod ualde faciat ad rem
modulos fucatos et ut ita loquar picturæ lænociniis faleratos pro
ducere non eius architecti / qui rem docere studeat.
Sed eius est am
bitiosi qui spectantis oculos illicere et occupare animumque ab
recta disquisitione partium pensandarum admouere ad se admiran
dum conetur.
Quare modulos uelim dari non exacto artificio per
finitos: tersos: illustratos: Sed nudos & simplices: in quibus inuen
toris ingenium / non fabri manum probes: Inter pictoris atque archi
tecti perscriptionem hoc interest / quod ille prominentias ex tabula
monstrare umbris et lineis et angulis comminutis elaborat: Archi
tectus spretis umbris prominentias istic ex fundamenti descripti
one ponit: Spatia uero & figuras frontis cuiusque & laterum alibi
constantibus lineis atque ueris angulis docet / uti qui sua uelit non
apparentibus putari uisis / sed certis ratisque dimensionibus annota
ri.
Itaque modulos huiusmodi fecisse oportet: et eos ita diligentis
sime tecum ipso et una cum pluribus examinasse: et iterum atque
iterum recognouisse / ut nihil in opere uel minimum futurum sit
quod non et quid et quale ipsum sit & quas sedes & quantum spa
tii occupaturum sit / et quos ad usum futurum sit / teneas.
Et præ
sertim tectorum ratio præceteris ut expeditissima sit in primis