Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
cet istuc quam ad rupes et scopulos profundius subsistat mare:
multo ibi illidatur quam ubi nullos interpellatores præter molle
castigatumque littus offenderit.
Quæ cum ita sint / magna ni
mirum erit opus industria solertique ingenio, ut maris uim spi
ritusque coherceas.
Artes n. multa ex parte manumque frustra
bitur mare: et non facile uiribus hominum peruincetur.
Pro
derit quidem quam alibi deberi pontibus exaggerationem
diximus.
Sed si res postulabit ut portus muniendi gratia moles pro
ducenda in mare sit / a continenti et sicco rem incipiemus:
additamentisque deinceps opus producemus in mare: curabi
musque inprimis ut id perquam stabile ponatur solo: et ubiuis po
sueris profusa maximorum lapidum accumulatione coaceruan
dum est / ita ut stet maceries contra fluctus ad lineam sensim
procliuem: quo appellens undarum moles et / ut sic loquar mi
nacitas deinceps instinguatur: et non inuento qui cum totis
pectoribus conflictetur / recurrens non proruat: sed lenissi
me dilabatur.
Sic enim refluens unda post se nouissime ap
pellentes fluctus excipiet atque retardabit.
Ad rationes por
tus etiam pertinere fluminis hostia uidentur / quando sese eo
loci naues a tempestatibus recipiant.
Hostia imprimis communiri
et coartari uelim contra fluctus maris.
Aiebat Propertius .
Vin
ceris aut uincis hæc in amore rota est.
Sic fit istic.
Namque ho
stia quidem sempiterne aut mari contumacius incessante su
perantur / harenaque obstruuntur: aut contra peruincunt assi
duitate impetus et uincendi peruicacia.
Quare perplacebit
si duobus diuersis ramis modo aquæ suppeditent / fluuium
dimittas in mare.
Non id quidem tantum quo nauibus mu
tatis uentis promptiores ingressus pateant: uerum etiam ut si
qua tempestatum uis obstiterit aut exitus alter forte haustro
flante obstrusus sit tumidiores acræ alluuiones redundent in agrum.
Sed pateant qua libero excipiantur mari.
De his hactenus.
Sequitur purgatio.
Cæsar maximam adhibuit curam purgando tybe
ri.
Erat. n. iniectis ruderibus repletus.
Extant effecti ex textis