Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Sequitur ut de collocatione dicendum sit.
Collocatio ad si
tum et sedem partium pertinet: ea magis sentitur / ubi male habi
ta est / quam intelligatur per se qui decenter ponenda sit.
Nam ea quidem
multa parte ad iudicium insitum natura animis hominum refertur.
Et multa etiam parte finitionis rationibus condicit.
Tamen ad rem
de qua agitur ueluti genera sint hæc.
Suo quidem positæ loco
partes etiam minimæ quæ per opus sint / aspectu uenustatem affe
runt.
Alieno aut ac non se digno et condecenti loco positæ uile
scunt / si elegantes sunt: sin aut minus uituperantur.
Eccum et in
operibus naturæ illa quidem / et si forte catello asini auriculam
fronti appegerit: aut si pede prodibit quispiam prægrandi: aut
manu altera uastiore: altera uero perpusilla : is quidem informis
sit.
Et oculo spectare altero cesio, altero nigranti ipsis etiam iu
mentis non probatur: tam ex natura est / ut dextera sinistris omni
parilitate correspondeant.
Quare imprimis asseruabimus ut
ad libellam et lineam et numeros et formam et faciem etiam minutis
sima quæque disponantur: ita ut mutuo dextera sinistris: summa
infimis: proxima proximis / æqualia æqualibus æquatissime
conueniant ad istius corporis ornamentum: cuius futuræ partes
sint.
Quin et signa et tabulæ et quicquid insigne applicabitur
ita coaptentur necesse est: ut innata locis accommodatiori
bus et ueluti gemella uideantur.
Veteres hanc parilitatis co
æquationem tanti fecere: ut etiam ponendis marmoreis tabulis uo
lucrint quantitate / qualitate / circumscriptione / et situ / et colo
ribus exactissime respondere.
Illud egregium apud priscos: in
quo artis præstantiam ualde admirari solitus sum.
Statuis cum
alibi tum in fastigiis templorum ponendis curarunt / ne istic positæ
alteris positis e regione ulla ex parte aut lineamento aut mate
ria differrent.
Bigas. n. et quadrigas uidemus equorum et du
ctorum et adsistentium statuas usque adeo mutuo similes ut in ea
re naturam supasse possumus attestari: in cuius opibus ne na
sum quidem naso similem intueamur.
Itaque et quid nam sit pul
chritudo: et quibus constet partibus / et quos ad numeros no
stri maiores et quali finitione collocarint hactenus.