Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
maxime in templis non sunt.
Nunc sequitur ut de finitione
dicendum sit.
Finitio quidem apud nos est correspondentia quædam linearum
inter se / quibus quantitates dimetiantur.
Earum una est longitudi
nis : altera latitudinis: tertia altitudinis.
Finitionis ratio
aptissime ducitur ex his / quibus perspectum quidem et cognitum esse na
turam sese nobis spectandam admirandanque præbere.
Et profecto
iterum atque iterum affirmo illud Pytagoræ.
Certissimum est natu
ram in omnibus sui esse persimilem.
Sic se habet res.
Hi quidem nume
ri per quos fiat ut uocum illa concinnitas auribus gratissima red
datur / iidem ipsi numeri perficiunt / ut oculi animusque uoluptate
mirifica compleantur.
Ex musicis igitur quibus ii tales numeri
exploratissimi sunt: atque ex his præterea quibus natura aliquid
de se conspicuum dignumque præster tota finitionis ratio perducetur.
Sed non longius prosequar quam ad rem faciat architecti.
Sinamus er
go quæ ad singularum uocum ordines / quæue ad tetracordorum ra
tiones pertinent.
Quæ aut ad opus nostrum faciant hæc sunt.
Armo
niam esse dicimus uocum consonantiam suauem auribus.
Vocum similiæ
graues / aliæ acutæ.
Grauior uox a longiore neruo resonat:
acutæ a breuioribus.
Ex uocum istarum uaria disparitate uariæ
habentur armoniæ: quas ex cordarum consonantium mutua compera
tione ueteres ad certos numeros collegere.
Consonantiarum ista
sunt nomina.
Diapente: quæ eadem sexquialtera .
Diatesseron: quæ
sexquitertia.
Tum et diapason: quæ dupla.
Et diapason diapen
te quæ tripla.
Et disdiapason: quæ quadrupla nuncupatur.
His
addidere tonum: qui et sexquioctauus dicitur.
Consonant hu
iusmodi quas recensuimus cordarum inter se comperationibus sic
se habent.
Namque sexquialtera eo dicta est / quod istic neruus ma
ior longitudine sui integrum minorem atque insuper alteram in se mi
noris partem contineat.
Quod. n. apud ueteres sexqui dicebatur /
sic nos interpretamur dictum.
In sexquialtera igitur maiori da
bitur neruo numerus ternarius: minori autem binarius.
Sexqui
tertia dicta / in qua maior corda minorem contineat integram
atque insuper minoris ipsius partem quoque tertiam.
Maiori ergo