Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
subacteque sint: non negaturas ab architecto.
Armatum enim faci
le hostem contempsisse: Sed ingenii uim: et operum molem: &
tormentorum impetum: quibus urgeret / obrueret / pressaretque ar
chitectus tolerare diutius nequiuisse.
Et contra obsessis quam nunque
euenit: ut se se alia re magis quam architecti ope et artibus satis fore
tutos deputent.
Tum si habitas expeditiones repetas / fortassis
reperies huius artibus et uirtute uictorias plures quam imperatoris
ductu auspiciisue partas: hostemque sepius huius ingenio absque illi
us armis / quae illius ferro / sine istius consilio succubuisse: Et quod
maxime præstat / parua manu saluoque uincit milite architectus.
De utilitate hactenus.
Quam uero grata & quam penitus insideat ani
mis ædificandi cura & ratio cum aliunde / tum hinc apparet / quod
neminem reperias modo adsint facultates / qui non totus ad quip
piam coædificandum pendeat: Et siquid ad rem ædificatoriam
excogitarit / uolens ac lubens non proferat: & quasi iubente natu
ra usui hominum propalet.
Et quam sepe euenit: ut etiam rebus ali
is occupati nequeamus non facere / quin mente et animo aliquas
ædificationes commentemur.
Et aliorum spectato ædificio sin
gulas ilico dimensiones lustramus ac pensitamus pro que ingenii
uiribus disquirimus quid nam adimi / addi immutariue possit:
quo id opus reddatur elegantius / ultroque monemus.
Si quid uero
bene diffinitum recteque absolutum sit: quis id non spectet cum sum
ma uoluptate atque ilaritate?
Iam uero quantum ciues domi forisque non
iuuerit modo atque delectarit architectura / sed multo quidem ho
nestarit quid est quod referam?
Quis non sibi laudi ascribat quod
ædificarit?
Priuatis etiam quod habitemus ædibus paulo accura
tius constructis gloriam?
Eoni uiri quod parietem aut porticum du
xeris lautissimam / quod ornamenta postium columnarum tectique impo
sueris et tuam et suam uicem comprobant et congratulantur: Vel
ea re maxime quod intelligunt quidem te fructu hoc diuitiarum
tibi / familiæ / posteris urbique plurimum decoris et dignitatis adau
xisse.
Cretam insulam in primis sepulcrum iouis nobilitauit: nec
tantum Apollinis oraculo Delon / quae forma & specie urbis templi
que maiestate colebatur.
Quantum uero auctoritati imperii & nominis