Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
constituendam uel componendam: ne quid omnis decoris conatu
occupato / alteræ penitus neglectæ relinquantur: Sed inter se ita
conueniant / ut inde unum integrum recteque constitutum corpus
magis quam diuulsa et dissipata esse membra uideantur.
Cæterum in
membris conformandis modestiam nature imitari oportet: Neque
enim uti in reliquis / sic et in hac re non magis sobrietatem laudamus
quam profusam edificandi libidinem uituperamus / modica esse opor
tet membra: et ad rem qua de acturus sis necessaria / Nam edificandi
omnis ratio / si recte prospexeris / a necessitate profecta est: Eam a
luit commoditas: usus honestauit: ultimum fuit ut uoluptati pro
spiceretur: tam & si nunquam ab immodicis omnibus ipsa uoluptas
non abhorruit.
Erit ergo eiusmodi ut membrorum in ea nihilo plus
desideretur quam quod adsit: et nihil quod adsit ulla ex parte impro
betur.
Neque item omnia unica tantum linearum ductione e termi
natione perscribi uelim ita ut nulla re inter se differant: Sed alia
delectabunt si maiora sint / alia conferent si minora sint: Alia ex
istorum mediocritate laudem assequentur: Ergo placebunt herec
tis constitutæ lineis: hæ alteræ flexis: ac demum aliæ utraque linea
rum ductione præfinitæ comprobabuntur: modo id serues / quod
sepe admoneo / ne in id uitium incidas: ut fecisse monstrum in pa
ribus aut humeris aut lateribus uideare.
Condimentum quidem
gratiæ est omni in re uarietas si compacta et confirmata sit mutu
a inter se disi antium rerum parilitate eadem si inter se dissoluta
et disconuenienti quadam disparitate discreparint / erit ea quidem
absurdissima.
Nam ueluti in lyra cum graues uoces respondeant
acutis: et mediæ inter utrasque ad concentum intentæ resonant: fit
ex uocum uarietate sonora et mirifica quædam proportionum equa
bilitas / quæ maiorem in modum oblectet animos atque detineat: Ita
et quibusque reliquis in rebus euenit: quæ quidem ad mouendos /
habendosque animos faciant.
Ceterum hec pro ut ferat usus atque com
moditas atque et peritorum laudata consuetudo exequanda erunt: Nam consu
etudini quidem inplerisque uel repugnare gratiam tollit / uel assen
tiri emolumento est: atque egregie conducit: Quando ita ceteri pro
batissimi architecti facto attestari uisi sunt / hanc seu doricam /