Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
los eo uersus iubent statui / unde courgens aut ponderis ex rupe:
aquarum aut uentorum impetus et uis immineat atque impetat quo
apellentem iniuriam molem diffindat atque dissipet / muris fronte
ualida non imbecillitate laterum aduersus molestiam ut ita loquar
illuctantibus: Quod si cætera ædificii lineamenta euetuerint quo
minus possis angulo istic uti ex sententia / flexione utendum erit
quando et flexa linea circuli est pars: et circulus ipse philosopho
rum sententia totus est angulus.
Cæterum area aut plano ponetur
loco / aut accliui / aut summo in montis uertice.
Si plano ponetur
loco / coaggerare oportet: et quasi podium substruere: Nam id
cum ad dignitatem plurimum conferat: tum et ni fiat / plurimum
incommodorum afferet.
Fluminum enim et imbrium alluuiones
afferre limum solent planis locis: quo fit ut ipsum solum sensum
intumulescat: tum et hominum negligentia non asportatis rude
ribus et purgamentis / quæ in dies destituuntur plana facile circum
crescunt.
Romam aiebat Frontinus architectus sua ætate colli
bus excreuisse propter incendiorum frequentiam: At eam ipsam
hac ætate uidemus totam ruinis & seditate obrutam: Vidi ego in
umbria sacellum uetustum plano in loco positum / tamen multa
ex parte submersum / facta soli in se ex cretione quod ea planities
sub montibus extendatur.
Sed quid ea memorem / quæ sub monti
bus sunt apud Rauennam?
sub pomeriis nobile id delubrum: cui
pro tecto integrum extat lapideum uas / tam et si ad mare & longe
a montibus resideat / plus tamen quarta sui parte intra solum im
mersum est ui temporum: Quam uero altam esse cuiusque arae
exaggerationem oporteat / suo dicetur loco: cum de his rebus non
summatim ut hic / sed distinctius loquemur.
Sed esse quamque are
am / aut natura aut arte scientiam firmissimam conuenit: qua de re illos in
primis audiendos puto / qui mouent ut una aut altera spatio distan
tibus fossione quid solum id densitate aut raritate mollitiaue ad
ferenda structuræ onera perse ualeat / perscrutemur.
Et enim si ac
cliui ponetur loco prospiciendum est / ne superiora pressuræ mo
lestiis impellant: aut inferiora si forte moueantur / cætera in rui
nam trahant.
Firmissimam quidem & omni exparte obfirmatam