Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
quo uis uectis insit.
In hisce omnibus ad usum operis seruan
da hæc sunt / ut uastissimis ponderibus mouendis media isti
usmodi adhibeantur non minuta aut inualida longitudo in
fune inque radio inque omni quo ad mouendum utamur medio
quod imbecillitatem sapit.
Nam est quidem longitudo natura sui
coniuncta gracilitati: et contra ex breuitate crassitudo red
ditur.
Si erunt funes tenues conduplicentur cicleolis.
Si ua
stiores sint / quoque et cicleolæ grandes subigantur: ne minu
ti circuli acumine funis intersecentur: axes immittantur fer
rei crassi / ut sint ex suæ cicleolæ semidiametro ne minus
parte sexta: ne plus ex totius diametri parte octaua.
Funis
madefactus est ab incendio tutior: quod quidem frictione
et motu fiat.
Est etiam cicleolis uoluendis paratior.
Adde
quod et minus absoluitur.
Aceto ut illius madefit quam aqua: et ma
ritima quam albula: dulci madefactus aqua feruenti in sole ocis
sime marcescit.
Conuolutiones in funibus tutiores quam inno
datio.
In omnibus cauendum ne funis funem secet.
Regula
ferrea utebantur ueteres cui primarias annodationes funium
et trallearum commendarent / ponderi præsertim lapideo pre
hendendo forcipe ferreo utebantur forma forcipis ex littera
X erat ducta digytis infimis intro uersus aduncis: quibus
pondus quasi cancer mordicus instringeret suprema quo ca
pita erant armillata: per eas armillas funis traductus / et re
uinctus tractu sui forcipem astringebat.
Vidimus lapidibus
uastis præsertim columnarum media in superficie alioquin
dolata atque expolita relictos umbiliculos prominentes qua
si ansas: quibus funium illaqueamenta detinerentur / ne sub
exfluerent: utunturque præsertim ad coronas impleolis.
Sic
enim appello quæ fiant sic: incauatur formula in lapide ad
crumenæ uacuæ similitudinem pro lapidis uastitate palmos
ore arctiore: fundo introrsus latiore: uidimus impleolas per
fundas pedem: hanc complent ferreis cuneolis: quorum duo
hinc atque hinc collaterales lineamento ad, D. litteræ simi
litudinem finiuntur.
Hic ad spatia intus complenda lateri