Plato rem publicam alteram dixit pacatam esse: et ocii quietisque
cupidam: Alteram ardentem et bellatricem: prout eorum essent
animi / qui rebus præ essent. Exque animi partibus omnem ciuium
multitudinem partitus est: Vnam eorum / qui ratione consilioque
cuncta ' moderantur: Alteram eorum qui armis iniurias prosequan
tur: Tertiam eorum qui alimenta / quibus patres et milites sub
stententur / præbeant et subministrent. Hæc de multis ueterum
commentariis excerpta breuissime perstrinxi: Ex quibus illud admo
neri uideor: ut quas collegerim / omnes esse rerum publicarum par
tes statuam: singulisque singula deberi ædificiorum genera diiudi
cem. Sed nos quo ex instituto rem totam distinctius transigamus
iuuet sic disseruisse. Mortalium numerum siquis in partes diui
surus sit / quidnam huic aliud principio ueniet in mentem: quam ut
sentiat non eosdem censendos esse: si una loci alicuius incolas uni
uersos consideres: atque si partibus separatos distinctosque recenseas.
Proxime naturam ipsam contemplatus num sentiet illos quidem
in qua potissimum re alter ab altero differat: ex ea sibi re notas ca
ptandas esse: quibus alteros ab alteris secernat. Atqui nihil est /
quo magis homo quispiam differat ab homine / quam una illa in re:
qua ab genere beluarum longissime abest / ratione et artium opti
marum cognitione: adde si uelis fortunæ prosperitatem: Quibus
in dotibus omnibus pauci una inter mortales præstant atque excel
lunt. Hinc igitur prima nobis patebit diuisio: ut paucos ex om
ni multitudine seligamus: quorum alii sapientia consilio ingenioque
illustres: alii usu rerum et peritia probati: alii opum copia et for
tunarum affluentia existant celebres. His primarias rei publicæ
partes committendas quis neget? Ergo egregiis uiris qui consilio
polleant / prima et cura et moderatio rerum commendabitur. Hi
rem diuinam religione statuent: iusti æquique modum lege consti
tuent: bene beateque uiuendi uiam monstrabunt: pro auctoritate
dignitateque suorum ciuium tuenda in diesque augenda aduigilabunt:
Atque ubi quid commodum/ utile / necessarium fore præsenserint:
cum ipsi ætate forte fessi contemplandis rebus occupari maluerint
quam exequendis: demandabunt peritis usu rerum atque ad agendum