Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Se enim quasi perpetuo uere et constanti aeris tenore præ cæteris
omnibus deorum benignitate mirifice donatos esse: Tum et inter
ægyptios eos presertim qui ad Lybiam spectent / quod ibi nunquam auræ
uarientur / esse omnium præditos ualitudine homines pro qua integerrima
scribit Herodotus: Et certe uidere uideor urbes quasdam cum Ita
lie /tum & aliarum gentium non aliam ob rem / quae ob aeris modo frigen
tis modo feruentis subitam intemperiem fieri morbosas atque pestilen
tes: Itaque & quantum solis & quos soles habeat regio non iniuria spectan
dum est: Ne quod adsit aut solis aut umbrarum / quod plus satis sit.
So
lem Garamantes orientem et occidentem execrantur / quod nimia radii
assiduitate urantur: Alii nocte quasi perpetua pallent.
Hæc ita ut sint
non id tantum efficit quod orbis axem proniorem aut obliquiorem habe
ant / facit id quidem plurimum / quae quod ipsa locorum facie: aut obii
ciantur solibus atque uentis excipiendis / aut obstruantur.
Malim
quidem auras quam uentos / uentos tamen quauis acres & in modicos mi
nus modeste / quae immobile & perinde graue cælum feram: et capiunt
inquit uitium Ouidius: ni moueantur aquæ: Quid aer: profecto
motu uehementer.
ut ita loquar / hilarescit: Nam motu fieri quidem
opinor / ut surgentes a terra uapores: aut dissipentur: aut motibus
in calescendo concoquantur: Sed hos uentos uelim fractos obiec
tis montibus: et siluis: aut longa commigratione lassos apellere:
Velim et ne per loca apellant: unde raptum malum ad nos affe
rant.
Idcirco uitandum cuiusque uiciniam admonere: ex qua noxium
quid effluat: Quo in genere sunt teter odor / impurusque omnis ua
por palustrium sedarumque præsertim aquarum et fossionum.
Con
stat apud physicos omnem fluuium qui niuibus excrescat / aerem
ducere frigidum et crassum.
Sed inter aquas nulla erit sedior / quae
quæ motu nullo exagitata contabescat: eritque morbosior' uiciniæ
huiusmodi contagio / quo uentis minus probatis substituetur: Nam uen
tos ferunt suapte natura non omnes esse tales ut salubres aut insalubres
sint: Sed aquilonem inquit Plinius theophrastum atque Hippocratem se
cutus omnium esse ad bonam ualitudinem restituendam atque seruandam accomo
datissimum.
Haustrum affirmant omnes physici præcæteris generi hominum
esse noxium: quoniam & pecudem haustro flante non sine periculo esse in pascuis