Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Ansæ ligneæ cera pura et amurca illibutæ non putrescunt: plurimum
liquentis plumbi et admodum feruentis / ad captas ansarum quod in
fuderint lapides subcrepuisse uideo.
Sola et infarctura ductos passim inuenies in ueterum & aedificiis pa
rietes per quos firmissimos.
Hi ducuntur quemadmodum et terrei: qui
bus Africa et hispania utebatur / duabus utrinque seu tabularum seu
craticiorum spondis adactis / quæ pro crustis adstent quoad infusum
opus duruerit.
Sed in hoc differunt / quod hic cementitiam pultem
prope undantem infundunt: illic terram lentosam humectatione
et subactione redditam ductibilem inculcant pede et planetoriis
uectibus.
Istic etiam pro nexura in pedes trinos quasi ruderamenta
insternunt maiusculos lapides presertim ordinarios: aut etiam fra
ctitios angulares: Nam globosus etsi contra iniurias plane sit for
tis: nisi tamen multa deuinctus erit suffragatione: in omni struc
tura longe infidelem habebit se.
Illic uero terreis Africæ parietibus
spartum aut maritimum iuncum luto immiscent / opus ductu mirabi
le: quod uentis et imbribus incorruptum duret.
Ad Plinii tempora
turres et speculæ terrenæ iugis montium impositæ / usque ad Hanni
bale spectabantur.
Solas inducimus crustulas / ut sic eas potius quam cortices appellem:
craticiis atque storiis ex harundine non recentibus opus illiberale:
Sed quo passim uetus romana plebs uteretur.
Illiniuntur crates lu
to una cum paleis triduo subacto: post uestiuntur / uti mox dixi /
calce aut etiam gypso: demum pictura signis ue honestantur.
Gyp
so si testam tunsam ex tertia immiscueris / asperuginem nimis uere
bitur: Calce immixtum maiorem in modum inualescit: in humido
pruina et gelu / gypsum omnino inutile est.
Restat ut quasi epilogum / legem referam apud architectos uetu
stissimam: quam pro oraculo obseruandam statuo: ea est huiusmo
di: Muro basim subigito firmissimam: superiora inferioribus me
dio centro ad perpendiculum respondeant / ponito: Angulos ossaque
parietum ab solo in sublime robustiore lapide obfirmato: Calcem
commacerato: Lapidem in opus nisi madentem ponito: infestis offen
soribus duriorem obicito.
Structuram ad regulam et libellam et