Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
maxime arentem esse oportet: eamque ad rem nihil est commodius
latere seu cocto seu potius crudo bene exsiccato.
Paries crudo du
ctus latere ualitudini habitantium aptus: et contra ignes tutissimus
cum sit: tum et terræ motibus non multo commouetur: Sed idem
ni fiat crassior / contignationes non tolerat: Hinc pilas iubebat Ca
to interstrui lapideas: quibus trabeamenta substituerentur.
Limum
quo fulcias / sunt qui esse optant bitumini persimilem: et esse optimum
arbitrantur eum: qui immissus aqua lente dissoluitur: qui de manu
ægre abluatur: qui longe densetur cum siccescat: Alii harenarium
præferunt: quia ductibilior sit.
Vestire oportet opus hoc crustula
extrinsecus ex calce: interius si libet gypso /aut etiam creta argen
taria : Ea ut cohærescat aptius inter componendum testacea sunt frag
menta / rimulis iuncturarum sparsim interserenda: quæ ueluti den
ticuli promineant: ut eis crustula firmius contineatur.
Nudum lapidem cum quadratum esse oportet: tum et præ aliis
grandem atque etiam solidum et firmissimum: Hic nulla infarcina
menta / æquatissimi ordines / perpetua nexura exigitur: crebraque
debentur ansarum clauiculorumque illigamenta.
Ansæ sunt quibus
æquate appositi lapides binatim iungantur: et continuatum in or
dinem couniantur.
Clauiculi sunt qui inferiores et una superiores
in lapides infixi cauent ne quid forte protrusi ordines alteri ab alte
ris distrahantur.
Ansas clauiculosque fen eos non reprobant.
Sed
nos ex ueterum operibus intelleximus ferrum corrumpi et nequicquam
durare: æs uero durare et prope æternum esse: Quin et ferri rubi
gine marmora commacerari et circumrumpi aduerti.
Visuntur et lig
neæ ansæ lapidibus uetustissimorum operum intersertæ: quas ego
ferreis haud quaquam postponendas duco: æreæ ferreæque ansæ plumbo
firmantur: ligneæ sat firmæ sunt suapte forma: quæ sic dolantur
ut similitudinis gratia caudæ hirundineæ nuncupentur.
Inserendæ
ansæ sunt ita ut imbrium stillæ ad eas uitiandas non penetrent.
æneas contra uetustatem firmari putant / si dum conflantur trige
sima stagni pars immisceatur: Rubiginem minus uerebuntur / si
bitumine aut etiam oleo perungantur.
Ferrum cerusa gypso
et liquida pice temperari / ne rubiginem sentiat / affirmant.