Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
prouiderent: imbrem a tectis collectum assueuere per impluuia in
terclusum diducere atque dispellere.
Quid illud quod annotarunt
maiores / folia per annuos autumnos solere parte arboris quæ ad
haustrum et meridiem spectent prius decidere.
Nos aduertimus
collapsa uetustate ædificia omnia coepisse ad haustrum deficere.
Et cur id eueniat: fortassis in causa est / quod solis ardor et uis / dum
uirebat opus / immaturæ succos assumpsit calcis.
Adde quod haustri
nis flatibus iterum atque iterum humectatus atque subinde solis incen
sionibus inferuefactus paries commaceratus imputruit.
Ergo his et
huiusmodi iniuriis apta et ualidissima obiicieda materia est.
Illud inprimis obseruandum censeo: ut coeptos ordines toto stru
cturæ ambitu coæquato et minime dispari ducas: ne quid ad dex
tram prægrandi: ad sinistram uero minuto constet lapide.
Namque
pressari quidem aiunt structuram nouissimo pondere iniecto: et
calcem pressione inter sicciscendum desistere: ex quo per opus la
cerationes fieri necesse est.
At corcicem intestinum una cum tota
sui parietis facie molliore ducas lapide non uetabo.
Sed quocunque
utare tam intestino quam extimo tollendus cortex est: ut fiet is quidem
ad suam lineam atque perpendiculum extensus et perfinitus: Sua erit
linea quæ ad areæ circumscriptionem coæquata respondeat: ita ut
sit ea penitus omni parte sui nusquam tumida / nusquam incaua / nusquam
undosa / nusquam non directa et probe coaptata et perfinita.
Inter
struendum et dum murus uiret si primam induxeris harenationem:
fiet deinceps ut quam adegeris seu crustam seu albarium
indele
bile opus præstetur.
Infarcinamentorum duo sunt genera: Vnum quo inter cortices
ad uacuum quod inest cementis congestis opplent: Alterum quo
id lapide non nisi ordinario: sed ignobili potius interstruunt quam
oppleant.
Vtrumque parsimoniæ causa inuentum apparet: Quan
do quiuis lapis minutus atque ignobilis huic murorum parti de
mandatur.
Nam si dabitur ut prægrandis et quadrati lapi
dis copia suppeditet : quis aut minuto aut fractitio sponte ute
tur lapide : Atqui hac una in re a complementis ossa ip
sa differunt: Quod in his media inter cruitas insarciuntur /