Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Anguli insuper totum per ædificium: quod eos quidem per quam ægre
gie ualidos esse oporteat / structura admodum solida firmandi sunt.
Namque profecto si recte interpretor / angulus quisque totius ædificii
altera est pars: quando unius quidem uitium anguli absque duorum laterum
iactura non succedat.
Quod si huc spectes: proculdubio comperies nul
la ferme ædificia coepisse deficere aliunde/ quam ab anguli alicuius in
firmitate.
Recte igitur ueteres angulos assueuere ponere crassiores
multo quam parietes: et in columnatis porticibus ad angulos firmiora
adigere alamenta.
Anguli igitur firmitas non eo tantum desideratur:
quo tectum ferat: est enim id columnarum opus uel magis quam angu
lorum: uerum et inprimis quo parietes in officio contineantur: ne a
perpendiculi rectitudine ullam in partem deflectantur.
Ergo habebit is
quidem lapides præduros / et longitudine prolixos: ut quasi brachia
et ulnæ per coniugatorum parietum protensionem inuehantur.
Eruntque lati pro parietis crassitudine lapides hi: ut nulla sit opus
media infarcinatione.
Similia esse angulis ossa in pariete et apertionum latera condecet:
et eo firmiora / quo maioribus ponderibus fortassis fuerint substi
tuenda.
Et inprimis oportet manus hoc est aliquos hinc atque hinc
alternis ordinibus lapides promittant / quasi adminicula ad reli
qui parietis complementa substentanda.
Complementi partes sunt / quas uniuerso parieti conicare diximus
cortices et infarcimenta.
Sed corticum alii extimi: alii e regione positi
intestini.
Extimum si lapide posueris duriore conferet: id quidem ad
ædificii perhennitatem alioquin totis complementis: opere quo libuerit
seu reticulato / seu incerto induxeris non redarguam: modo infestis
et acriter lacessentibus / seu solibus / seu uentorum molestiis / seu et
ignibus aut pruinis lapidem obiicias eum / qui natura sit ad impetum
molemque atque iniuriam tolerandam ualidissimus: Et præsertim illic
ubi ex fistulis tectorum aut stillicidiis / maiores cadentes imbres uen
to illidantur: omnino adhibenda robustissima materia est: quando id
quidem in uetustis ædificiis passim uidisse liceat istiusmodi aspersionum
iniuria ipsum marmor / ut sic loquar / prefresum atque penitus exe
sum esse: Tam etsi plerique omnes periti architecti / quo huic iniuriæ