Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
fronte ad regulam et perpendiculum exposita.
Incerta ea est in qua
lapis incertus ita inseritur / ut quodque latus quoad per eius lineas li
cuerit contigui lapidis lateribus hæreat ad unguem.
Huiusmodi la
pidum adiunctionibus in silicea uiarum structura utimur.
Cæterum his generibus uariis locis uarie utemur: Nam ad podium
crustam non nisi quadrato ponemus lapide prægrandi præduro.
quod si
structuram quidem esse / uti diximus quoad eius fieri possit / integram
et solidissimam oportet: Et toto ipso in muro nusquam est soliditate
firmitateque opus maiore quam istic: Quid in unico si queas lapide: aut
certe numero lapidum firmabis eo: qui ad unius integritatem perpe
tuitatemque sit per quae proximus.
Prægrandis quidem quo argumento la
pis tractetur atque admoueatur: quando id genus uel maxime ad orna
mentum spectat: suo dicemus loco: Atqui ducito / inquit Cato / ex
firmo lapide et calce uti supra terram opus extet pedes: reliquam ue
ro parietis partem / uel etiam crudo si libeat latere fieri non uetant.
Hunc ea ratione hic motum in promptu est: quod guttis stillantium ex
tectis imbrium ea parietis pars abroditur.
Sed nos cum ueterum ædificia
repetimus intuemurque / cum alibi passim has recte conditorum ædifi
ciorum partes præduro esse substitutas lapide: tum et apud eas gen
tes / ubi pluuiarum iniuriam non uereantur: suisse qui ad pyramidem ro
tam substrauerint basim apud ægyptum nigro lapide præduro: fit
ut rem latius interpreter: Nam ueluti in ferro ære ac cæteris eius
modi / si iterato atque iterato in contrarias partes inflectantur fatiscunt:
et postremo lassata rumpuntur: Ita et corpora alternis offensionibus
lacessita maxime uitiantur atque corrumpuntur.
Quam rem ipsam aduerti
ex pontibus præsertim ligneis: Nam quæ partes temporum uicissitu
dinibus modo siccæ solis radio et uentorum afflatu: modo madentes
nocturnis aquæ uaporatonibus sunt: eas quidem ocissime reddi exesas
atque penitus cariosas uidemus.
Ipsum idem licet uidere ex murorum
partibus his quæ imæ propter solum extent: Nam alternis humorum
et pulueris contaminationibus commacerantur atque abroduntur.
Qua de re
ipse sic statuo totius ædificii podium / duro et firmissimo et præ
grandi lapide astruendum: quo crebris contrariorum offensionibus
tutissimum perseueret: Et durissimi quales sint lapides / sit libro