Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
Cresiphum optimum illum: qui celeberrimum Dianæ templum
apud ephesum astruxit cum sibi locum delegisset planum et emun
ctum: qui demum a terræ motibus futurus esset immunis: princi
pio / ne lubrico illic atque parum stabili in solo / tantæ molis funda
menta temere collocarentur / strauisse aiunt calcatis carbonibus:
Deinde uelleribus tantum palorum media interualla expleri cro
berrimo carbone atque inconculcari / et mox quadrata superextendi
saxa iuncturis quam longissimis.
Comperio et apud hyerosolimam
in fundamentis publicorum operum fuisse qui lapides ponerent
longos uigenos: altos non minus denos cubitos.
Verum alibi ex
percissimorum ueterum amplissimis operibus aduerti uarium il
lis fuisse modum atque institutum complendis fundamentis.
Ad
sepulchrum Antoniorum fragmentis præduri lapidis non maiori
bus quam ut manum impleant / natante cemento compleuere.
In foro
argentario ex cemento omnis generis fractorum saxorum: Apud
Comitium frustis quam glebis ex lapide ignobili substrixere.
Sed hi
mihi perplacuere: qui apud Tarpeiam imitati naturam sum ope
re collibus præsertim aptissimo.
Nam ueluti struendis montibus
illa solidis lapidibus molliorem materiam intermiscet: Sic hi du
um pedum substrauere opus quadrato quam potuere integro lapide.
Huic superinfundere quoque duum pedum quasi pultem cementi
tiam: Atque sic deinceps alternis ordinibus lapidum et pulte fun
damenta oppleuere.
Alibi cum glarea fossili: tum et item collec
titio saxo / firmissima uidi a maioribus facta perstare post multas
ætates opera fundamentorum huiusmodi et structuras: Apud Bo
noniam turris excelsæ atque firmissimæ / cum demoliretur inuenta
fundamenta sunt infarcita saxo globoso & creta ad cubitos fer
me sex: Cætera deinceps astructura erant calce.
Itaque uaria in his
ratio est: & quod horum preceteris probem non facile dixerim tam
ex omni istorum genere inuenio: quod longe firmissimum & uali
dissimum existat: Sed parsimonie inseruiendum statuo modo rude
ra & que putrebilia sint non per fundas: Sunt & alia pedamentorum
genera: Vnum quodam porticibus & locis his debetur: Vbi colum
narum ordines constituantur: aliud quo maritimis utimur locis: