Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
futuram in opus negant: Eam probant / quæ ignibus perpurata
candicans et leuis et sonora sit: quæ ue cum aspergas multo crepi
tu / acrem uaporis uim in altum euomat.
Superiori quod impotens
sit / harenæ minus deberi constat: At ualidiori huic plus.
Cato sta
tuebat in singulos pedes dari calcis modium unum: harenæ duos
Alii aliter.
Vitruuius quidem atque item Plinius / harenas iubent
admisceri: ut sit ad fossiceas pars quarta: ad fluuiatiles atque mari
timas tertia.
Cæterum ubi pro lapidum natura et qualitate / uti
mox referemus / materia futura erit / liquidior et mollior / in cer
niculis harena excipietur.
Vbi uero spissior / tunc glarea angula
ris et fractionum minutalia admiscebuntur una cum harena ex di
midia.
Tertiam si tunsæ testæ partem adieceris affirmant omnes
futuram multo tenaciorem.
Tu tamen uticumque miscucris / ite
rum atque iterum subigas oportet: ad minutorum usque corpusculo
rum commixtionem: Et sunt ea de re qui probe commiscendi gratia
mortariis diutius uersant atque intundunt.
Et de calce quoque hacte
nus: Ni forte his quæ diximus / illud desit: calcem suis et præser
tim eadem ex fodina / cognitis lapidibus / tenacius quam cum exter
nis coherere.
Pedamentis extruendis: hoc est fundamentis ad aream usque com
plendis / quidnam moneant nihil inuenio apud ueteres / præter unum
illud: ut lapidem / qui sub diuo / uti supra diximus / biennium ha
bitus uitium fecerit / fundamentis coniicias.
Nam ueluti in mi
litia desides et imbelles / qui perferre solem et puluerem nequeant:
domum ad suos non sine nota remittuntur: Sic et istic molles et
eneruatos lapides reiiciunt: ut pristino in ocio / assuetaque in um
bra ignobiles conquiescant: Tam etsi apud historicos assueuisse
in terra comperiam ueteres ponendis pedamentis / omni industria
et diligentia eniti: ut esset illic structura / quoad eius fieri posset
omni ex parte nihilominus quam in cætero muro solidissima.
Nice
rini filius ægyptiorum rex Asithim / cuius id fuit institutum: ut
qui ære alieno tenerentur / patris cadauer in pignus darent / lateri
tiam structurus pyramidem / fundamentis iaciundis præfixit in pa
lude trabes: hisque superduxit lateres.
Memoriæ quoque proditum est