Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
aquam exagitata / aquam reddet plurimum turbulentam et limosam:
quæue in area relicta ilico herbescet: eritque non bona / que dudum
conuecta diu extiterit sub aere ad solem et lunam et pruinas: nam
terricosa efficitur et putris: et perinde cum ad producenda arbu
scula et caprificos parata: tum ad continendam structuram infir
missima.
Diximus de materia / lapide / calce / et harena: quæ a maioribus pro
barentur.
Sed locis non omnibus dabitur / ut ea pro instituto rebus
agendis commoda et parabilia inueniamus.
Asiam aiebat Cicero pro
pter copiam marmoris / semper ædificiorum et signorum gloria
floruisse: At marmora locis omnibus non inuenies: alibi aut nullus
est lapis: aut si est / is quidem non ad omnem usum est habilis.
Tota
italia ab ea parte quæ ad meridiem uergit / fossiceam reperiri hare
nam testantur: ab apennino citra non reperiri.
Babylones inquit
Plinius bitumine: Carthaginenses luto utuntur.
Alibi omnino la
pidis inopia cratibus et argilla ædificant.
Budinos refert Herodo
tus cum priuatas / tum etiam publicas ædes non re alia ædificare
quam ligno: ut etiam urbis moenia atque ipsa deorum simulacra sint
apud eos lignea.
Neuros ligno penitus carere ait Mella: ut ligno
rum loco succedere cogantur ossa.
Aegypto iumentorum segesti
onibus focum fouent.
Hine est ut alii alia sibi habere pro necessi
tate et rerum oportunitate diuersoria cogantur.
Apud ægyptios
sunt qui uel regias domos harundinibus: apud Indos qui cætarum
costis sibi ædificent.
Apud Dedaliam in Sardis suffossa tellure ha
bitare scribit Diodorus.
Carris Arabiæ oppido muros domosque
massis efficiunt salis.
Sed de his alias.
Itaque ut diximus non omni
loco eadem lapidis harenæque et huiusmodi est copia: Sed diuersis
diuersa et naturæ et rerum existit ratio atque modus: Iccirco his uti
oportet quæ suppeditant: et in his ipsis adhibenda est cautio: pri
mo ut habiliores et commodiores / selectos paratosque habeamus: pro
xime ut ædificando aptioribus utamur / suis quibusque locis cuncta
recte dispartiendo.
Sequitur ut paratis rebus / que recensuimus / materia / lapide / calce /
harena: nunc de construendi ædificii ratione et modo transigamus.