modi opera quæ plastica nuncupantur probari inter egregias sami
am arretinam et mutinensem. In Hispania pergameam: In Asia
unum hic breuitatis gratia non prætermittam / quæque de lateribus
usque dicta sunt. Eadem in tegulis tectorum atque imbricibus: atque
tubulis: atque omni denique plastico fictilique opere fore obseruanda.
Diximus de lapide: Sequitur ut de calce dicendum sit.

Calcem ex uario lapide Cato censorius improbat: Et calcem quæ
fiat ex silice ad omne opus damnat. Tum et ad calcem efficien
dam uehementer est in utilis lapis quisquis exhaustus / arridus /
putrens / in quo excoquendo ignis non inueniat quid absummat:
quales sunt tofinei: et qui circa Romam agro fidenate atque albano
subruffi atque pallentes sunt. Tertia enim parte sui ponderis quam su
us fuerat lapis leuior sit calx oportet ea / quam periti probent.

Quin et lapis nimium siccosus et natura et natura madens / quod
sub igne uitrescat / haud quaque est ad calcem efficiendam utilis.
Viridis inquit Plinius / lapis igni uehementer resistit. At nos de
porphirite lapide compertum habemus / non modo flammis non
excoqui / uerum et contigua quæque circumhereant saxa intra forna
cem reddere / ut ignibus ne quicquam satis excoquantur. Atqui &
terricosam quoque lapidem / quod calcem impuram reddat / respu
unt. Sed calcem in primis laudant ueteres architecti: quæ de lapi
de fiat præduro et admodum spisso & præsertim albo: Hanc. n.
cum cæteris usibus non incommodam: tum maxime testudinibus
firmissimam ducunt: Secundo loco probant calcem eam: quæ sit
ex lapide alioquin non leui et putri: sed fistuloso: Hanc enim ad
opus tectorum esse omnium præcipuam & cæteris ductibiliorem
et reddere opera splendidiora censent. Vidimus & in Gallia usus
architectos calce non alia / quam quæ facta sit ex collectitio torrertium
saxo globoso / fusco / præduro & eiusmodi ut possis putare silicem
eam tamen in opere tum saxo tum lateribus multa per tempora e
gregiam præstitisse firmitatem constat. Inuenio apud Plinium e
am quæ fiat ex molari lapide calcem esse natura pingulentam: id
circo ad omnes usus percommodam. Nos experto intelleximus
eum molarem lapidem qui guttatim sale aspersus est / cum rudior