Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
abigendam statuunt: quod huiusmodi intercoquendum distorque
antur et perfindantur / tum excocte sponte sua atterrantur.
Lateres
non statim effossa terra ducendos putant: sed fodi terram autum
no iubent / commacerari totam per hyemem & uere primo duci.
Nam si ducas bruma / in promptu est rumosas fieri gelatu: sin aut
solstitio / acri æstu findentur summotenus sicciscendo.
quod si cogat
necessitas ut per hybernos algores fingas lateres: operito illico sic
cissima harena: Sin per æstatem feruentem / humectis paleis: nam
sic habiti non finduntur neque contorquentur.
Sunt qui lateres ui
tro habere illitos uelint.
Id si iuuabit / curasse oportet ne ducantur
ex sabulosa aut nimium macra arentique terra / nam uitrum absor
berent.
Verum ducendi sunt ex albicanti et cretosa et lenta: haben
dique sunt tenues / nam crassiores qui forte sint ægre percoquuntur
et fixura immunes non euadunt.
quod si crassiores facere oportebit
incommodo prouidebitur multa ex parte ubi medias per crassitu
dines uno & item alteris locis stilo perforabuntur / quo et siccari
et excoqui commodius ualeant sudore uaporeque per istas ipsas qua
si æstuationes aspirante.
Figuli fictilibus superilliniunt cretam al
bariam / qua fiat ut uitrum patinis equabilissime alliquescat incu
tim: Id etiam operi lateritio conferet.
Aduerti ex ueterum ædifi
ciis in lateribus mixtam esse partem non nullam harenæ præsertim
rubræ: et rubricam et marmor immiscere assueuisse inuenio.
Exper
ti sumus eadem una ex terra reddi lateres multo firmiores / si uelu
ti panes facturi massam prius quasi fermentarimus: demum iterum
atque iterum subactam reddiderimus / ut sic admodum cerea / et om
nibus etiam minutis calculis per purgatissima.
Durescunt quidem
coctura adeo ut multa flamma in siliceam duritiem uertantur.
Et
lateres seu fiat igne id dum coquuntur / seu forte fiat aere dum sic
cescunt / quæ eadem res euenit panibus / crustam adducunt solidam
Iuuabit igitur tenues facere / quo plus adsit cruste / minus medul
læ.
Et in his experiri licet si tersi et perpoliti astruantur / durabunt
ille si contra tempestates quod cui uis lapidum æque eueniet / ut
tersi scabritie non exedantur: Atqui testas quidem tergendas pu
tant aut nuper exemptas ex fornace ante quam commaduerint / aut si