Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
spatioque lapidescere arbitrentur.
In agro florentino ætrurie apud
Clatim amnem fundus est in quo alternis septeniis prædura quibus
abunde conspersus sit / saxa in glebas redeunt.
Apud cisicenos &
item circa Cassandream uerti glebosam terram in saxa refert Pli
nius.
In puteolano puluis suppeditat qui aqua maris durescit et fit
lapis.
Toto etiam littore ab oropo usque Aulidem quicquid mari
abluatur lapidem fieri & concretum reddi referunt.
In Arabia eti
am glebas ait Diodorus effossa terra suaue olentes: quæ quidem
ueluti metalla fuse igni in lapidem uertantur: Addit et hosce de
mum lapides eiusmodi esse / ut cum in eos guttæ aquæ pluuiæ ce
ciderint / iuncturis colliquescentibus toto fiant in muro lapis uni
tus.
Sarcophagum quoque lapidem apud Troadem asiæ defodi fe
runt / qui fixili uena coniungatur: In hunc lapidem defunctorum
commissa corpora ante diem quadragesimum tota præter dentes
assummi asserunt: et quod magis mireris / uestem calciamentaque
et eiusmodi una cum corporibus illata uerti in lapidem prædicant
Contrarius huic est comites lapis / quo Darium condidisse referunt
Is enim corpora præseruat integerrima.
Sed de his hactenus.
Atqui constant quidem lapidis loco ueteres perlubenter usos lateri
bus: credo equidem inopia rerum et necessitate ductos homines
primum usurpasse / ut lateritia ponerent ædificia: quod posteaquam a
nimaduersum est quam id structuræ genus opera facile / ad usum com
modum / ad gratiam aptum / ad perennitatem firmum constansque
existeret: prosecuti sunt cum cætera tum et regias ædes struere la
teritias.
Demum posteaquam seu casu / seu industria percepere quid i
gnis ad firmandos densandosque lateres ualeret / testaceo passim o
pere omnia attollere perseuerarunt: Et quantum ex uetustissimis struc
turis annotaui: hoc profecto ausim dicere / nihil ad omnis quos ue
lis ædificationum usus inueniri commodius latere non crudo / ue
rum cocto: ubi coquendi & ducendi ratio diligens adhibeatur.
Sed de lateritii operis laude alias.
Ad rem fit quod aiunt lateri du
cendo terram probari eam / quæ sit albicans et cretosa: Item proba
ri quoque rubicosam et eam quæ masculus dicitur sabulo.
Harenosam
uero et penitus sabulosam uitandam et in primis calculosam omnino