Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
milem: Sed his uapore et flammis pertactus illico finditur et dis
silit: quam ipsam rem euenire asseuerant cuique lapidi qui fortis sit:
presertim albo silici et item nigro ut ignis nequicquam perferat.
In
Campania lapis est fusco cineri simillimus: cui etiam mixtos pu
tes et interiectos esse carbones: is quidem supra quam possis existima
re pondere leuis est & ferro dolabilis et prorsus tenax / et item con
stans: et contra ignes et contra tempestates non inualidus: sed adeo
arens & sitiens / ut calcis humores confestim absorbeat et uret:
Exhaustaque et uanida pulueris instar relinquet illimenta: Hinc
breui dissolutis compaginibus labescit opus ultro atque corruit.
At lapidi huic natura contrarius est globosus lapis / præsertim qui
sit fluuiatilis: nam semper madens cementis non coheret.
Quid il
lud quod in marmorariis lapidicinis compertum habent marmora
excrescere.
Romæ per hæc tempora inuenta sub tellure sunt fistu
losi lapidis tyburtini minutalia unum in solidum lapidem tempo
ris terræque ut ita loquar fomento concreuisse.
Ex lacu Reatino ui
debis quo loci per abruptum illud praecipitium aqua redundans
in Nar fluentem corruit ripæ supremum labrum in dies concreuis
se : ut argumentum hinc non nulli sumpserint ex istiusmodi addi
mento lapidisque incremento conualle ipsa faucibus abstrusa effec
tam lacum.
Sub agro Lucano non longe a Silari fluuio qua par
te ad orientem uersus ex altis rupibus aquæ stillantes defluunt con
crescere in dies uidebis grandia pendentium lapidum glaceonia /
ad magnitudinem ut sint eorum quodque onus carrorum per quam plu
rimorum.
Is lapis recens & materno succo madens admodum te
ner est: Vbi uero aruerit / fit durissimus: et ad omnes usus accom
modatissimus.
Id ipsum euenire ex non nullis ueteribus aquæduc
tibus spectaui: ut formarum latera concreta quadam gummatione
lapidis concrustetur.
In Gallia duo spectasse hac ætate licebit di
gna memoratu: Namque extat quidem agro Corneliano per alta tor
rentis ripa: ex qua grandes & plurimi globosi lapides terræ uisce
ribus intimis concepti passim in dies crebris locis parturiuntur.
In agro Fauentino propter lamonis fluenti ripam adsunt natura pro
tensi uasti lapides: qui non modicam in dies uim salis uomant: