Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
aspernabitur / ignobilis quisque lapis quo fistulosior eo durior: Et
qui aqua aspersus summotenus tardius arescet / is erit crudior: Et
grauis quisque lapis solidior & expobilior leui: et leuis quisque fria
bilior graui: et resonans dum ferias lapis densior est surdo: et qui
duriter perfricatus olebit sulphur / acrior est quam qui nihil referat o
lidi: et quo denique ad scalprum contumacior / eo contra lacessen
tes tempestates rigidior et constantior.
Ad fauces fodinæ qui tem
pestatibus perstructus glebis se se grandioribus asseruarit / hunc
firmiorem ducunt.
Omnis item lapis ferme cum defoditur mol
lior est quam cum sub diuo est habitus: et humore aspersus: atque infu
sus lapis tractabilior ferro est / quam cum exaruerit: Et suo quisque lapis
quo humectiore fodinæ loco exemptus sit / eo cum aruerit erit den
sior : et haustro flante credunt dolabiriores esse quam flante borea: et
borea urgente facilius findi quam haustro.
Verum lapides ipsi qua
les futuri per ætatem sint / siquid libeat ocius periculum facere / in
ditia patebunt hinc.
Nam qui aqua commadefactus per plurimum
ponderi adiecerit / erit is quidem humido dissolubilis.
Qui uero
igne et flammis pertactus fracescet: sub sole æstuque non perdurabit:
Neque hic prætermittenda censeo digna memoratu quædam: quæ
de non nullis lapidibus ueteres meminere.
Nam erit quidem non
ab re intellexisse quantum habeant in se et uarietatis et admirati
onis / quo quæque aptis usibus decentius accomodentur.
Circa uol
sinensem et in stratonensi agro esse lapidem prædicant omnibus
ædificiorum usibus accommodatissimum: cui neque ignis: neque ul
la tempestatum uis noceat: Eundemque esse contra tempestatem pe
nitus æternum atque incorruptibilem: et simulacrorum lineamenta
qui diutissime asseruet.
Cum ex incendiis urbem restitueret Nero
scribit tacitus saxo gabino et albano usum pro trabibus / quod is la
pis ignibus imperuius sit: Apud Liguriam et apud Venetias / in
umbria piceno apudque Belgas suppeditat albus lapis: quem serra
re dentata serra et dolare possis perfacile: Et ni alioquin natura es
set inualidus et imbecillis / omnium egressus foret in operibus:
Sed pruina et gelu et asperugine rumpitur: et contra auras maris
minime est robustus.
Habet histria lapidem marmori non dissi