Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
more natiuo & succo pregnantem / si uentorum acerbitati & subi
tis gelicidiis obieceris / findetur atque soluetur.
Sub diuo quo quosque
lapis quod sit ualidus: & contra res aduersas & lacescentes constans
Primo istiusmodi quasi præludio futuri cum temporis æternita
te certaminis comprobetur.
Non ante biennium quo imbecilles
natura & qui uitium in opere facturi erant non te lateat & a fir
mioribus separentur: Et enim quocunque in genere lapides inueni
ri certum est inter se uarios: ita ut alii sub aere durescant: alii pru
inis aspersi rubiginem trahant atque dissoluantur & huiusmodi.
Verum hi quales pro locorum uarietate & natura sint / usu et ex
perientia pulcherrime innotescunt: Vt iam ex ueterum ædificiis cu
iusque lapidis uim et uirtutem didicisse plenius possis quam ex philoso
phantium scriptis et monumentis.
Tamen de toto lapidum gene
re ut summatim loquar / sic licebit statuisse.
albus quisque lapis
facilior fusco est: Tralucidus opaco ductibilior: Et quo quisque ma
gis imitabitur salem / eo erit intractabilior.
Harena inspersus la
pis collustranti asper est.
Aureæ si intermicabunt scint ille / contu
max.
Nigrantes si ut ita loquar scatent puncti / indomitus.
Qui
guttis est angularibus aspersus / is erit firmior quam qui glubosis: &
guttæ quo erunt minores / eo erit lapis tollerantior: Et quo cuique
color purgatior atque limpidior / eo æternior: Et lapidi quo uenarum
aderit minus / eo integrior: Et quo uena ipsa contiguo lapidi colo
re congruentior / eo æquabilior: et quo tenuior / eo morosior: &
quo amfractior et uolutior / eo austerior: et quo internodosior / eo
acerbior.
Venarum ea est apprime fixilis quæ sui medio lineam
habuerit ductam rubrica / aut ocrea putrenti proxima ad has erit
quæ diluto et albescente herbaceo colore sparsim fuscabitur: Om
nium difficillima quæ glaciem præsertim ceruleam imitetur.
Vena
rum numerum dissidiosum et inconstantem indicant: et quo directio
res / eo infideliores.
Lapis quo disfractis glebulis aciem acutiorem
et tersiorem dederit / eo erit concretior: Et lapis cum defringitur
cute qui minus extabit aspera / is erit abilior scabro: Sed scabri ip
si quo erunt candidiores / eo minus erunt obsequentes.
Et contra
fuscus quisque lapis ubi erit luna minutiore / illic magis ferri aciem