Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
emittis tepentem.
Vbi uero labiis pressioribus sufflas / tunc
missus aer subgelidus appellit.
Sic istic in ædificio ubi la
xo ueniat aura spatio præsertim lustrato sole tepet: ubi ue
ro arctiorem per callem umbrosumque confluat: illic citatior
refrigeratiorque est.
Feruens aqua si ex fistula per aliam fri
gentem aquam ducta sit / refrigeratur.
Par quidem ratio erit
in aura.
Quærunt quid ita sit / quod in sole perambulantes non
fuscantur: considentes fuscantur / promptum est.
Nam mo
tu cieri auras: quibus radii uis frustretur.
Rursus umbra ex
se ut gelida sit proderit tectum tecto / et parietem parieti ob/
ducere.
Atque hi quidem quo plus inter se distabunt / eo erit
umbra æstus ualidior.
Quoad locus ita contectus et circum
septus minus inferuescat.
Interstitium enim hoc inter utrosque
parietes uim ferme habet eam / quam haberet parilis crassi
tudinis murus.
Sed eo etiam præstat / quod murus a sole concep
tum ardorem tardius exuit: et importatum etiam frigus diu
tius tener.
Inter hosce quos diximus parietes duplices tem
peramentum aeris æquabiliter perseuerat: in locis ubi solis
ardores offendant / pies ductus ex pumice in calefactiones minus
suscipiet / ac minus asseruabit.
Hostia ad conclauia si fue
rint ualuis conduplicata: hoc est si ualuis exterioribus atque
item alteris ualuis interioribus occludantur: ita ut inter pri
mas et secundas ualuas aer medius ad spatium cubiti conclu
datur / efficient / ut qui intus loquantur ab exclusis neque
ant subaudiri.
Nunc si ædificandum sit loco nimium algenti / utemur
igne.
Vsus ignis uarius est.
Sed omnium commodus erit
is / qui habebitur loco patulo et collucenti.
Nam si ex con
cluso fumorum aut testudinatorum præstabitur / aerem male
affectum dabit: qui oculis inducat scaturiginem / et aciem
hebetet.
Adde quae ipse flammarum et lucis aspectus ex uiuo fo
co perquam hilaris / ut aiunt / comes est patribus ad larem confabulan
tibus .
Sed in media gula fumaria superne adesse oportet fer
ream transuersam ualuam: quam tu quidem ubi omnis fumus euacuerit: et