Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
ex flumine exemptis mentes immodici non longe a tyberi cum in urbe
tum extra urbem facti, Tantam materiam tam uiuido ex fluuio quibus
nam argumentis eduxerint legisse me non memini.
Sed usos qui
dem septis arbitror: quibus discluso fluuio atque exhausta aqua
impedimenta eruerint.
Septa sic fient.
Parabis tigna dolata
ad rectam lineam: et asummo ad imum eorum caput per lateris ampli
tudinem sulcos induces utrinque profundos digytos quartuor:
latos ad tabulæ crassitudinem: quibus ad opus usus futurus
sit: et parabis tabulas æquali inter se longitudine / æquali etiam
crassitudine.
His paratis figito tigna quæ diximus ut stent
ad perpendiculum interuallis inter se moderatis ad tabularum pa
ratarum longitudinem.
Tignis statutis et recte firmatis immitti
to tabula; capitibus / ut per sulcos tignorum descendant in profun
dum.
Simile opus uulgo cataractas nuncupant.
Tu uero super
iniungito alteras alteris tabulis atque comprimito ut bene cohæ
reant.
Mox disponito locis aptis et oportunis cocleas aqua
rias / et sucones / et siphones / et situlas / et omne exiccarium in
strumentum/ atque adhibeto manum operariam perquam numerosam: et
confestim opere irrequieto atque nequicquam intermisso inclusam a
septo aqua exhaurito.
Siqua uero immingit / obstruito centoni
bus .
Succedet opus ex sententia.
Inter istiusmodi septum aqua
rium et aliud quo astruendis pontibus usi sumus hoc interest:
Nam illud quidem stabile et diu mansurum esse oportuit / quoad
pilæ non perficerentur modo / uerum etiam extructæ consolidarentur.
Hoc istic temporarium est: atque postridie limo depleto amouen
dum et transferendum.
Sic moneo siue septo istoc purges / siue
obuertas fluuium / caueto ne cum tota aquarum copia et ui uno eo
demque concertes loco: sed additamentis memoratim que opus perdu
cito .
Opera quæ quidem contra aquarum molem et impetum fient / si
ducta in arcum sint dorso contra pondus aquæ urgentis obiecto
ualidius obstabunt.
Torrentem excauabis si transuersum feceris
obicem ita ut aqua se in altum subleuet: cogatur que multo contu
mescere.
Assequere enim hinc ut superuadens unda suo casu
fossam deprimat: rursusque quantum inferiore a parte riui