Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
cipiatur quam alteram in quam retundetur / pressabit atque con
ficiet.
Et sapit quidem transuersi naturam flexio.
Quare of
fensiones perferet easdem quæ transuersis infestæ sunt: et una
duris abstersionibus delibabitur.
Quæ quidem tanto erunt
acriores molestioresque quanto illic uertigines citatiores /
turbidiores / ut ita loquar ebuliant.
Terebra quidem fluenti
inuoluolus aquarum et uertigo est: cui nulla durities diu
queat resistere.
Videre id licet cum ex pontibus lapideis quam
illi quidem parte inferiore sint alueo cauato et profundo:
tum ex his locis fluenti / quæ ripis coarctata sunt / ubi ex fau
cibus angustioribus in spatia laxiora proruperint / quam illa qui
dem cadendo esse se inuergendo late circumuoret atque ab
sumat quicquid riparum aut fundi offenderit.
Pontem Adria
ni romæ audeo dicere omnium quæ homines fecerint operum
esse ualidissimum: tamen alluuiones adduxere ut dubitem
diutius posse resistere.
Stipitibus enim et ramis quos ex agro
alluuiones arripuere / pilas annuis molestiis onerant: et fau
ces arcus multa ex parte obturatas reddunt.
Fit ea re ut aquæ
intumescant: at que inde ex alto præcipites et molesti uorti
ces corruant et conuergantur.
Ergo pilarum puppim subruunt:
molemque operis perturbant.
Hactenus latera.
Nunc de flu
minis fundo.
Nitrotix apud mesopotamios scribit Herodo
tus nimium concitatum euphratis cursum curuo tortuosoque
retardauit ductu.
At proxime quidem accedit / ut diutius as
seruetur ubi tardius effluat.
Tum et simile quippiam istud
est.
uti siquis arduo ex monte descendat uia non precipiti:
sed nunc in dextram nunc in sinistram cliui.
Et fluuii nimia
uelocitas utrum a prono eueniat alueo satis constat.
Fluenti
cursus nimium citus et contra piger uterque usibus nocuus
est.
Is quidem subruit ripas: is aster facile hærbescit / et faci
le in glaciem cogitur.
Amnem qui angustarit / aquas fortas
sis reddet altiores: et alueum qui excauarit / habebit profun