Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
intrinsecus crusta qua pauimenta crustari diximus / crassa
digitos ne minus sex.
Cæterum structilis riui partes hæ sunt.
Ad incile obiicitur septum: deinceps per interductum interseruntur
castella.
Vbi uero prominentius solum offenderint: specus fo
ditur extremo loco ad emissarium adiungitur calix.
Ista sic a
iurisconsulto diffiniuntur.
Riuus locus est per longitudinem de
pressus.
Septa sunt quæ ad incile apponuntur aquæ deriuandæ
gratia.
Castella receptacula sunt, quæ aquam publicam suscipi
unt .
Specus sublatus est ripis locus ex quo aqua despicitur.
Calix extrema est ducti pars / quo aqua funditur.
Cuncta hæc
pariete firmo et fundo perquam stabili et crusta integra minimeque
futili perficiantur necesse est.
Pro faucibus septi obiicietur por
ta, qua possis turbidiorem fluentum excludere ualuis obductis:
et opus ad arbitrium siquid ulla parte collapsum sit / reficere aqua
non impediente: subappingeturque cribrum æneum / quo aqua reli
ctis frodibus et surculis caducorum que impuritaribus nititior in
fluat.
A septo in centenos deinceps cubitos castellum / et rursus
in contenos alios cubitos item castellum aut specus interstruito
latum pedes uiginti, longum triginta / profundum sub riuo ductus ad
pedes quindecim .
Id quidem adeo ut terrenæ labentis aqua mixtio
nes impetu raptæ et conuectæ inuenta interquiescendi sede e ue
stigio sidant: undamque riuo defectiorem admittant.
Calix mo
dum aquæ fundendæ ex fluentis appulsu atque ex fistulæ qua uo
mat habitu uariabit.
Quo erit enim aqua ex largo et celeri
fluento excepta: quo ue erit eadem uia ducta expeditiore et
prestura accumulatione augebit modum.
Segnities quidem du
ctus deperdit fundendi modum.
Fistula ad libram atque in directum
collata modum seruabit: fistulamque ipsam qua mittas aquam compertum
habent / ut sic loquar / micturitu aquæ delimari: et nullum
metalli genus densius resistere quam aurum.
Qui igitur et fos
sili et structili opere aqua deriuetur hactenus.
Ceterum co
getur quidem aqua fistulis plumbeis uel potius tabulis.
Nam
plumbeas quidem physici intestinorum excoriationes inducere atte
stantur.
Par uitium dabit æs.
Quæ potentur et quæ edantur