Fossa erit duplex: aut quæ per agrum ducatur in plano aut quæ
montis intima peruadat / quod cuniculum nuncupant. In his
omnibus
ubi lapidem / aut tofum / aut densiorem cretam / aut quid ta
le
quod aquam no combibat inueneris / structura opus non erit.
Vbi uero solum aut latera non solida subsequentur: tunc fiet stru
ctile
. Fossa cadem si ducetur per telluris uiscera / tunc quibus su
pra
diximus rationibus succidetur. Cuniculis singulis quosque
in
pedes centenos puteorum æstuaria adapientur: et fossura atque
uti
telluris firmitas exiget opere structili firmabuntur. Vidi
mus
puteos in marsis ad emissarium fucini lacus structos opere
eleganti lateritio cocto altitudine incredibili. In urbe annos
ab
urbe condita quadringentos et unum et quadraginta romæ nul
li
fuerant aquæ ductus structiles. Postea eo deuenit res ut etiam
flumina pensilia inducta sint. Et fuisse structiles ductus rome præ
dicant
uno tempore quam plurimos quorum affluentia omnis domus
abundaret. Sed in principio coepere struere ductus subterrane
os
. Id habuit commoditates. Namque latens opus id minus pate
bat
iniuriis. Tum et aquas quod neque gelicidiis neque æstui ca
niculæ
essent expositi præbebant paratiores et frigidiores:
nec
facile ab excurrentibus hostibus intercipiebantur. Po
stea
delitiarum gratia ut subsilientes aquas fontibus hortorum et
balneis
haberent / ducere opere arcuato aggressi sunt structura
locis
nonnullis alta pedes plus centum uiginti / perducta passus se
xagies
milies. Id etiam habebat commoditates. Nam cum alibi tum et
transtyberim ex aquæductu molebant fruges: quo destructo
ab
hostibus faciunda tyberi molendina curarunt in nauibus. Ad
de
quod aquarum copia urbis facies et spiritus purior atque purga
tior
effectus est. Adiunxere etiam architecti quæ ad usus ciuiles
horarum
et temporum summa cum rerum illic motarum festiuitate face
rent
: pusilla enim pro frontibus emissarii simulachra ex a re
obambulantia et ludos triumphique pompam repræsentabant. Audi
ebantur
et musica / organa / uocumque concinnitates per quam sono
et suaues mouente aqua. Structiles riuos operiebant testudi
ne
paulo crassiore: nequid aquam intepesceret solibus / crustabantque