Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
esse facile pariebatur.
Adde casus repentinos incendiorum: adde
fulgura: terremotus: et aquarum impetus atque inundationes: et
quæ multa in dies prodigiosa naturæ uis possit afferre / inaudita
insperata / incredibilia / quibus omnes bene deducta ratio architecti
uitietur atque disturbetur.
Athlantem insulam epyro non minorem eua
nuisse aiebat Plato.
Ex historiis accepimus buram helidemque
alteram hiatu / alteram undis deletam fuisse.
Tritonidamque paludem
e uestigio disparuisse .
Et contra apud argos subito exundasse pa
ludem stymphalidam.
Apudque teramenem repente insulam cum aquis
calidis excreuisse.
Et ex pelago inter thyresiam et theram proru
pisse flammam / quæ totum mare integros dies quattuor æstuans ar
densque reddiderit: subinde insulam emersisse stadiorum duodecim
in qua rhodii templum tutori Neptunno ædificarint.
Et mures ali
bi adeo multos concreuisse / ut sequuta sit pestis.
Et ab hispa
nis legatos ad senatum missos / qui auxilia peterent contra lepu
sculorum iniurias: et quæ multa his similia in eo collegimus
opusculo qui theogenius inscribitur.
Sed non omnia quæ impor
tantur aliunde uitia talia sunt ut emendari nequeant.
Neque ab ar
chitecto siquod aderit uitium tale semper erit emendari ut que
at.
Corrupta. n. funditus et omni ex parte penitus deprauata emen
dationes non suscipiunt.
Quæ item sic se habent / ut nisi totis line
is peruertantur reddi nequicquam possunt meliora: ea quidem non emendan
tur magis quam ut noua illic facias demoliuntur.
Sed non hic insisto.
Nos ea prosequamur quæ reddi manu possint commodiora.
Ac primum quidem publica.
Horum maximum et amplissimum est urbs
uel potius / si id ita interpretari libeat / urbis regio.
Regio
qua indiligens architectus urbem condiderit hæc forte patietur
uitia emendanda.
Nam aut contra repentinas hostium excursiones
erit non satis tuta: aut coelo erit immiti et parum salubri / et quæ
ad usum facient non abunde suppeditabunt.
De his igitur transige
mus.
Ex lidia in ciliciam iter est perquam angustum a natura inter montes
ut regioni facere uoluisse portam dicas.
In faucibus iugi quas
græci pilas nuncupant iter etiam esse: quod terni custodiant armati: uia
prærupta crebris aberrantibus riuis / qui ex radicibus montium