Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
ne quid deceat.
Nam ædificasse quidem necessitatis est: commode
ædificasse cum a necessitate id quidem: tum et ab utilitate ductum
est.
Verum ita ædificasse / ut lauti approbent: frugi non respuant:
non nisi a peritia docti et bene consulti et ualde considerati arti
ficis proficiscetur.
Præterea facere quæ usui commoda uideantur:
et quæ posse pro instituto et fortune ope fieri non dubites / non
magis architecti est / quae operarii fabri.
Sed præcogitasse ac men
te iudicioque statuisse quod omni ex parte perfectum atque absolutum futu
rum sit: eius unius esse ingenii quale quærimus.
Ingenio igitur
inueniat: usu cognoscat: iudicio seligat: consilio componat: ar
te perficiat oportet quod aggrediatur.
Quarum rerum omnium esse fun
damentum statuo prudentiam et consilii maturitatem: reliquas aut
uirtutes / humanitatem, facilitatem / modestiam / probitatem non in eo
magis desidero quam in cæteris cuiuis artificio deditis hominibus.
Ista. n. sunt quæ qui non habeat / ne hominem quidem putandum cens
am.
Sed omnino ei fugienda est leuitas / peruicacia / iactantia / intemperan
tia / et siqua sunt / quæ bonam gratiam minuant in ciuibus: odium
ue augeant.
Cæterum sic gerat uelim sese uti in studiis litterarum fa
ciunt.
Nemo. n. se satis dedisse operam litteris putabit: ni au
ctores omnes etiam non bonos legerit atque cognorit: qui quidem in ea fa
cultate aliquid scripserint quam sectentur.
Sic istic quot quot
ubique aderunt opinione et consensu hominum probata opera perquam dili
gentissime spectabit: mandabit lineis: notabit numeris: uo
let apud se diducta esse modulis atque exemplaribus: cogno
scet / repetet ordinem / locos.
genera numerosque rerum singulari
um / quibus illi quidem usi sunt: præsertim qui maxima et dignis
sima effecerint: quos fuisse uiros egregios coniectura esse: quan
do quidem tantarum impensarum moderatores fuerint: non tamen ua
sta illa exaggeratione operum mouebitur / ut in eo acquiescat.
Res magna esse / inquit ille / quam colonus facit: sed imprimis dis
quiret quid in quocumque sit artificii percogitati et reconditi aut in
uenti ratione rarum et admirabile: assuescetque secum nihil proba
ri / nisi quod omnino sit elegans dignumque admiratione ingenii: et
quicquid erit ubique probabile ad se recipiet ut imitetur.
Quæ