Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
erant auro tecta distincta gemmis.
Eliogabbalus insanior / qui
strauit auro pauimenta / dolens quod non posset electro.
Et uitupe
randi nimirum hi opum immo insaniæ ostentatores: qui subsidia
mortalium hominumque sudores in ea re profundant / quam neque usus
neque inchoati opis ratio exposcebat: quam ue nulla aut inge
nii admiratio honestet: aut inuenti gratia commendet.
Hæc igi
tur uitia ut uitentur / iterum atque iterum admoneo priusquam opus
aggrediare: totam rem et ipse tecum pensites: et una peritos con
sulas exemplaribus ad modulos diductis.
Ex quibus uelim bis /
ter / quater / septies / decies / cum intermissis / tum resumptis tempo
ribus omnes repetas futuri opis partes / quoad a radicibus imis
ad summam usque tegulam nihil neque abditum / neque propatulum / neque
magnum neque paruum toto sit in opere futurum: quod non tibi et
diu et multum percogitatum / perconstitutum / destinatumque habeas
quibus rebus / locis / ordine / numeroque locasse / adiunxisse /
præfinisseque deceat aut præstet.
Itaque sic efficiet bene consul
tus : parate accurateque rem aggredietur: condiscet uires naturamque
soli / ubi ædes ponat: discetque cum ex ueteribus ædificiis / tum
ex usu et consuetudine incolarum quid sub eo coelo / quo ædifi
candum sit / quisque lapis / quid harena / quid calx / quod materia
ex eo loco sumpta / quid etiam aliunde importata ualeat contra tem
pestates.
Statuet fundamentorum pedamentorumque latitudinem / al
titudinem et primos ortus.
Tum parieti et corticibus et infar
cturæ et nexuris et ossibus repetet quid quale ue singulis de
beatur.
Repetet etiam quod apertionibus / quid tecto / quid crustati
oni / quid pauimento subdiuali / quid operi intestino debeatur.
Præscribetque loca / uias / argumenta / quibus superflua noxia
foedaque deriuentur / auertantur / coherceantur: uti sunt pluuiarum
egerendarum cloacæ: et arearum exsiccandarum fossuræ:
prohihendarum humectationum præmunitiones: uti etiam
sunt quæ irruentium ponderum / impetentium undarum lacescen
tium uentorum uim/ molem / iniuriam frustrentur atque supe
rent.
Denique omnia diffiniet / nihil relinquet / cui non quasi
legem modumque præscribat.
Hæc ferme omnia tametsi ad