Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
ratio consumetur numerus et quam nos finitionem nuncupabimus et
collutatio.
Sed est amplius quippiam ex his omnibus compactis atque an
nexis: quo tota pulchritudinis facies mirifice collucescat.
Id apud nos concinnitas nuncupabitur: quam eandem profecto omnes
esse gratiæ atque decoris alumnam dicimus.
Atqui esse quidem con
cinnitatis munus et paratio partes/ quæ alioquin inter se natu
ra distinctæ sunt perfecta quadam ratione constituere / ita ut mutuo
ad speciem correspondeant.
Hinc fit / ut cum seu uisu siue auditu
seu quauis ratione admoueantur ad animum / concinna confestim
sentiantur.
Natura. n. optima concupiscimus / et optimis cum
uoluptate adhæremus: neque in toto corpore aut partibus uiget
magis concinnitas quam in se ipsa atque natura: ut eam quidem esse
animi rationisque consortem interpreter: habetque campos latissi
mos ubi exerceatur atque efflorescat.
Totam complectitur hominis
uitam et rationes: totamque pertractat naturam rerum.
Quicquid. n. in
medium proferat natura / id omnem ex concinnitatis lege moderatur.
Neque studium est maius ullum naturæ quam ut quæ produxerit ab
solute perfecta sint.
Quod ipsum amota concinnitate minime as
sequeretur: summus. n. qui operatur consensus partium interisset.
Sed de his hactenus: quæ si satis constant / statuisse sic possu
mus pulchritudinem esse quendam consensum et conspirationem par
tium in eo / cuius sunt ad certum numerum finitionem collocatio
neque habitam / ita uti concinnitas hoc esse absoluta primariaque ra
tio naturæ postularit.
Hanc ipsam maiorem in modum res ædifica
toria sectatur.
Hac sibi dignitatem / gratiam / auctoritatem uendi
cat / atque in precio est.
Cuncta quæ hactenus diximus cum ita esse
ex ipsa rerum natura percepissent maiores nostri : nec dubitarent
his neglectis se nihil assecuturos / quod ad opis laudem et de
cus faceret: non iniuria naturam optimam formarum artificem sibi
fore imitandam indixere.
Ea re leges quibus illa in rebus produ
cendis uteretur quoad hominum industria ualuit collegerunt:
suasque ad rationes edificatorias transtulerunt.
Spectantes igitur
quid natura et integrum circa corpus et singulas circa partes
assueuerit / intellexere ex primordiis rerum / corpora portioni