Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
ad rationes publicorum operum quæ profana sint se accomoda
bit.
Fastigium priuatis ædibus non ita fiet / ut templi maiestatem
ulla ex parte sectetur.
Vestibulum tamen ipsum fronte paulo sub ela
tiori atque etiam fastigii dignitate honestabitur.
Reliquum parietis
utrimque leni surgente crista coronabitur.
Et præsertim primarios
angulos ædificii stare crista non nihil superbiore conferet ad ele
gantiam.
Mihi non probantur qui ædibus priuatorum ciuium pinnas
et minas imposuere.
Arcis. n. ista sunt uel potius tyrannorum: alie
na a ciuibus pacatis et bene instituta re pu.
quandoquidem aut
conceptum metum aut paratam iniuriam significent.
Meniani opus
pro fronte ædis præstabit lepiditatem si erit non uastum non
profusum non indecens.
Nunc quod dicturos polliciti sumus ad ea uenio ex quibus
uniuersa pulchritudinis ornamentorum que genera existant: uel
quæ potius expressa ex omni pulchritudinis ratione emanarint: dif
ficilis nimirum peruestigatio .
Nam quicquod unum illud quod ex uni
uerso partium numero et natura exprimendum seligendumque sit / aut
singulis impartiundum ratione certa et coæquabili / aut ita habendum
ut unam in congeriem et corpus plura iungat / contineatque recta et
stabili cohæsione atque cosensu: cui nos hic persimile quippiam
quærimus: profecto ipsum id eorum omnium uim et quasi succum sapi
at necesse est: quibus aut cohærescat aut immisceatur: alioquin di
scordia discidiisque pugnarent atque dissiparentur.
Quæ sane pro
quisitio atque seleceo cum cæteris in rebus minime prompta / mini
me expedita est: tum egregie in his de quibus dicturi sumus
omnium anceps atque periculosa est: tam multis constat res ædificato
ria partibus: tamque uariis ornamentorum generibus singulæ se uti
uidisti partes dignari postulant.
Sed nos ex instituto pro inge
nii uiribus rem prosequemur: non illa repetentes / qua ratione ex
partium numero solida integrorum cognitio percipiat .
Verum quod
faciat ad rem hinc ordiemur / notantes quid nam sit quod
sui pulchritudinem efficiat.
A peritissimis ueterum admone
mur et alibi diximus esse ueluti animal ædificium in quo finiundo
naturam imitari opus sit.
Peruestigemus igitur quid ita sit in