Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
loco coronices prominentes opere corynthio aut etiam ioni
co: et sub corona colli instar expeditam habebit fasciam.
Subin
de quod in summis columnarum scapis adiungitur / torquem habebit
atque nextrulum.
Tota istæc ornamenta simul collecta fient ex
nona altitudinis pilæ.
Rursus nona istæc pars in particulas
minutas diuidetur nouem: quarum supremas quinque dabis coro
næ: tris dabis fasciæ: unam uero dabis torqui et nextrulo.
In
flexa trabs hoc est arcus qui pro fronte uergitur crassitudine
sui capiet apertionis nihil plus duodecima: nihil minus de
cima.
Columnæ contra medias frontes pilarum appinguntur legitti
me atque expedite: ponenturque sic / ut supremo scapo aequent
apertionis uerticem: longitudine aut sui distendent quantum est ap
tionis medianæ laxitas.
Sub columna subigetur basis arulaque
et soccus: supraque columnam capitulum seu corynthium seu itali
cum: supraque id trabs fascia et corona ionica aut corynthia.
Singula hæc suis aptisque expedientur lineamentis: de quibus su
pra transegimus.
Supra columnationes istiusmodi excrescent
alæ nouissimi superastructi parietis usque addant opi etiam dimi
diam eius quod est a basi infima ad extremam lineam suæ coronæ.
Huius superadiccti parietis altitudo in partes diuidetur unde
cim.
Ex his suprema dabitur puris coronis nulla aut fascia
aut trabe substituta: et in imo pars una et dimidia dabitur socco:
qui quidem habebit ornamentum in uersam undulam ex tertia suæ
altitudinis.
Statuæ in capitibus trabium quae sese ex ope ad colum
nas præhendendas porrigunt expedite locabuntur: habebuntque sub pe
dibus arulam æque crassam atque columna in imo est.
Statuarum astitu
do tota cum arula ex undecim istiusmodi partibus parietis istius ca
piet.
viii. In suprema demum operis sponda præsertim qua forum
spectet quadrigæ et maiores statuæ et animantia et huius
modi rerum simulacra disponentur.
Eis substituetur pro soc
co ubi acquiescant murulus triplo altus quam est operis proxi
ma et contigua sub se corona.
Statuarum altitudo quæ ulti
mo et supremo isto in loco apponentur priores quas columnis
imposueram is statuas excedent nihilo plus sexta: nihil mi