doquidem cætera quæ hominum sunt haud quaquam hoc di
gna sunt id est plausu. Itaque istiusmodi notis et signis illi qui
dem utebantur. Nostri uero latini clarissimorum uirorum gesta
exprimere sculpta placuit historia. Hinc columnæ: hinc ar
cus triumphales / hinc porticus referti picta sculpta ue histo
ria. Sed in his non nisi dignissimarum grauissimarumque rerum uelim
monumenta mandes. De his hactenus diximus. Terrestres
uias aquarum traiectiones iisdem gaudebunt rebus: quæ et uiis
terrestribus probentur. Sed quando maritimis atque non nihil etiam
terrestribus uiis specula debeatur: de ea transigendum est.

Præcipuum afferunt ornamentum speculæ: ubi aptis locis po
sitæ: et lineamentis commodis eductæ sint. Quod si erunt etiam
non rarissimæ: illæ quidem sese procul uisendas præstabunt cum
dignitate. Non tamen proximam abhinc ad annos ducentos æta
tem laudo: quam habuit comunis quidem morbus turrium astruen
darum etiam minutis in oppidis. Nemo pater familias turre po
tuisse carere uisus est. Hinc passim siluæ surgebant turrium.
Sunt qui putent astro mouente etiam hominum animos uariari: ad
annos abhinc. ccc: usque. cccc. tantus uiguit feruor religionis
ut nati homines uiderentur non aliam ad rem magis quam ad sacras
ædes astruendas. non dico plus. Romæ per hos dies tametsi de
numero plus parte dimidia corruerint sacra supra duo milia
etiam quingenta lustrauimus tecta. Aut quid hoc est quod ui
demus certatim totam italiam innouari? Quantas urbes totas as
serulis compactas pueuri uidebamus: quas nunc marmoreas red
didere? Redeo ad speculas. non hic refero quod apud Hero
dotum legimus: speculam fuisse in medio templo ad babylonem: cu
ius basis quaque uersus stadium adimpleret integrum: structu
risque constaret octo alteris in alteris superimpositis. Quod qui
dem opus laudabo in speculis. Structuræ. n. in altum istic
aceruatæ ad gratiam atque ad firmitatem faciunt: quandoquidem ca
rum testudinationibus concatenationes ita interserantur: ut pa
rietes bellissime contineantur. Specula erit aut quadrangula
aut rotunda. in utrisque altitudo latitudini respondeat ex quota