Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
istius lineas non exibit.
Statuæ magnitudo erat ex tertia suæ
columnæ.
Ac de columnis hactenus.
Ad molem quidem sic lineamenta ueteres ducere assueuere.
Primo loco quadrata arca templorum more exaggerata surge
bat.
Inde paries attollebatur nihil minus quam ex sexta: nihil
plus quam ex quarta longitudinis areæ.
Ornamenta parieti aut non
nisi in summo atque in imo atque etiam in angulis adigebantur.
Aut præter id adpactæ per parietem columnationes prominebant.
Sed si non nisi in angulis columnæ apponebantur: tunc totius
parietis altitudo præter gradus crepidinum diuidebatur in par
tes quattuor: ex quibus dabantur tris columnæ cum capitulo
et basi.
Suprema uero pars unica dabatur reliquis ornamen
tis: hoc est trabi / fasciæ / et coronæ.
Rursus pars istæc unica
suprema diuidebatur in modulos sexdecim: trabi dabantur
moduli quinque: fasciæ itidem quinque: coronæ cum undula daban
tur sex.
Quod aut erat sub trabe usque ad crepidinem aggera
tionis diuidebatur in partes quinque et uiginti: ex quibus tres
dabantur altitudini capituli: duæ autem basi: residuum inter
medium complebat columnæ longitudo: fiebantque in angu
lis istiusmodi semper quadrangulæ columnæ.
Basis unico for
mabatur thoro: fiebatque is ex dimidia totius altitudinis basis.
columna in imo nextruli loco eadem habebat lineamenta proiectu
ræ sui: qualia in summo scapo latitudo columnæ in his operibus
fiebat ex quarta suæ longitudinis.
Vbi autem refertus erat pa
ries ordine columnationis: tunc quæ in
bant columnæ latæ habebantur ex suæ longitudinis sexta: reli
quæ uero per parietem columnæ earumque ornamenta ex templorum linea
mentis ducebantur.
Inter has columnationes et proxime superio
res hoc interest: quod in illis ab angulo ad angulum tota parietis
longitudine: cum in imo basis tum et in summo torques et nextrulum
columnæ sub trabe perducitur.
Id non fit ubi plures columnæ adpa
ctæ prominent.
Tametsi fuerint quae basis lineamentum esse istic to
to operi ueluti in templis circumduxerint.
Intra quadrangulum
hunc parietum ambitum sese attollebat rotundum et conspicuum