Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
sub urbe clusio sibi sepulchrum condidit lapide quadrato in
cuius basi alta pedes quinquagenos labyrinthus fuerit peni
tus inextricabilis: et supra id pyramides surgebant quinque
singulæ singulis angulis / una in medio.
Quarum latitudo in
imo ad pedes fuerit quinos et septuagenos: et in earum summo
aderat orbis æneus: ex quo pendebant excepta catenis tintin
nabula: quæ uento agitata longe sonitum referebant.
Idque in
opus insuper quattuor assurgebant aliæ pyramides altæ pe
des centenos.
Et in hasce iterato aliæ non modo uastitate uerum
etiam lineamento incredibiles.
Ista mihi prodigiosa et ad nul
los optimos usus accomodata nequicquam satis probabuntur.
Il
lud Cyri persarum regis probarunt: eiusque moderationem omnibus
uastissimorum operum iactantiis præferendam existimarunt.
Namque
illi quidem apud pasargadas restudinatum domicilium perpusil
lum quadrato lapide assurgebat porta pusilla uix bipedali.
Intus pro regis dignitate aurea in urna reconditum Cyri erat
corpus.
Aediculam hanc nemus ex omni pomorum genere consi
tum circuibat: et late locus uirebat prato irriguo: neque de
erant rhosa passim / et florum copia omnia odorata læta amoena.
Conueniebatque cum his titulus ascriptus.
Homo ego ille sum
Cyrus Cambisis filius: quem meministis persis impium consti
tuisse.
non est igitur ut inuideas quod me hoc habeat domicilium.
Sed iam redeo ad pyramides: Pyramidem alii fortassis tri
angulam reliqui omnes quadrangulam effecere.
Earum placuit al
titudo quanta et latitudo.
Laudatur qui alibi ita duxerit in
pyramide lineas ut a sole umbram non exciperent: has plerique
omnes quadrato lapide: nonnulli etiam lateritus excitarunt.
columnarum aliæ ædificatoriæ: quibus passim in ædificiis
uterentur: aliæ fuere amplitudine ad ciuiles ædificandi usus
minime aptæ: sed solum notationis et posteritatis gratia exco
gitatæ.
De his igitur dicendum.
Eius partes hæ sunt / propo
dio et crepidine surgentes ab ipso pauimento soli adsunt gra
dus.
In eos ara quadrangula.
In hanc rursus altera eminet ara
prima non nihil minor.
Tertio loco basis columnæ: mox co