Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
dulos binos: ei lineamenta canaliculus.
In pluteum / sic enim
interpretor pauimentum distenditur: crassum modulos tris
eius ornamentum: ouicula ducta / ni fallor / ex saxorum muta
tione / quæ inter pauimentum ex fultu calcis emergunt: supra
id mutulos collocat latos æque atque tigna: crassos æque atque
pauimentum.
Et locantur singuli / ut sub se singula responde
ant tigna: et porrigunt sese quoad promineant modulos bis
sex: eorumque frontes ad perpendiculum præsecantur: appingi
turque cimatium / in mutulis gulula ex moduli dimidia et quar
ta.
In spatiis autem quæ inter mutulos pendentia subapparent /
rosa ac acanthus insculpitur.
Supra mutulos frons opis ap
ponitur: occupatque is modulos quattuor.
Constat frons ex fa
scia et cimatio gulula.
Occupat. n. gulula modulum unum et
dimidium.
Istic si fastigium imponendum est opi: cornices omnes
ipso in fastigio repetuntur: inque singulis ad angulos præfi
nitos singulæ sui generis partes captantur / ut ad unguem per
pendiculis respondeant: ac suis lineis conterminent.
In hoc
differunt opus fastigii a primis coronicibus / quod in fasti
gio nusquam non apponitur: supremo loco stillicidium / id quidem
est cimatium undula crassum in doricis modulos quattuor.
In illis autem coronicibus quæ fastigium habituræ sunt / non
apponitur: quæ uero fastigium habituræ non sint / apponitur.
Sed de fastigiis mox.
Itaque hæc dorici.
Ionici quidem non im
perite constituere altioribus columnis trabem deberi crassio
rem: quod ut in doricis haud quidem inepte obseruabitur.
Ea
re sic diffiniendum censuerunt: ubi columna futura sit ad pe
des alta usque uiginti: trabs fiet una ex columnæ partibus tresde
cim.
Sin autem usque ad quinque et uiginti: tunc fiet crassus
trabs ex duodecima parte longitudinis columnæ.
Sin de
mum ad triginta futura erit pedes longa columna: detur tra
bi pars longitudinis undecima.
Denique gradatione istac
cætera deinceps habebuntur.
Trabs ionica tribus præter ci
matium constat fasciis.
Eam diuisere in partes nouem: ex his de
dere cimatio partes duas.
Cimatii lineamentum fuit gulula.