Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
non nisi foliis integunt.
Nextrulum ubiuis purum semper re
linquitur.
In particulis iungendis hæc est ratio: ut semper
quæ supremæ adsint magis promineant quam infimae.
Particu
las a particulis distingunt nextruli: suntque illi quidem par
ticulis pro cimatio.
Cimatium quidem supremum cuiusque
particulae lineamentum est.
Conferunt etiam quod leuigata suæ
frontis planitie asperitates inter scalpturarum distingunt: fuit
lati ex sexta eius particulae cui adiungentur: seu denticuli
illi quidem sint: seu ouicula.
Verum in gulula fient ex tertia.
Nunc redeo ad capitula.
Capitulum dorici effecere crassum
æque atque basim: et totam eius crassitudinem diuisere in par
tes tres: primam dedere operculo: alteram occupauit lanx
collo capituli quod sub lance sit.
Vltima tertia relicta est
operculi latitudo quaque uersus integrum habuit diametrum
et amplius partem semidiametri imæ columnæ sextam.
hu
ius operculi partes hæ sunt.
Cimatium et latastrum: et cima
tium istic gulula est: ea capit ex quinque operculi partes duas.
Labrum Iancis extremas lineas operculi accingebat.
Circa
infimum lancis alii minutos anulos tris: alii gululam orna
menti gratia circumcinxere.
Occupauit ornamentum hoc lan
cis partem non plus tertiam.
Colli diameter hoc est infima
capituli pars / quod in omnibus capitulis obseruatur / solidum
columnae non excessit.
Alii ut ex aedificiorum lineamen
tis collegimus / capitulum doricum effecere altum ex dimi
dia atque item ex quarta diametri columnæ imæ: totamque
hanc altitudinem capituli diuisere in partes undecim: ex qui
bus operculo quattuor: lanci item quattuor: collo autem de
dere partes tris.
Mox operculum diuisere in partes geminas:
ex quibus fuit superior pars gulula: inferior fascia.
Rursus
et lancem in partes diuiserunt geminas: quarum dederunt
infimam seu anulis seu gululæ: quæ subcingeret lancem.
Ad collum uero alii rhosas: alii surgentia folia affixere.
Hæc
dorici.
Ionicum capitulum sic efficiemus.
Tota capituli
crassitudo erit ad columnae crassitudinem infimam dimi