Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
inter minores hanc esse statuo pedes triginta.
In hac igitur
plantæ maximam diametrum in partes diuidis nouem coaequa
les: ex quibus dabis diametro maximo summæ proiecturae
partes octo.
Erit ea de re proportio istarum uti nouem ad octo
quam sexquioctauam nuncupant: parique proportione ponam
ut sit in imo retractionis imæ diameter ad diametrum plan
tæ.
Nam plantæ quidem nouem huius istius retractionis octo.
Rursus maximam diameter summæ proiecturæ ad summam retra
ctionem ponam / ut sit sexquiseptima.
Venio ad lineamenta
partium in quibus differunt.
In basibus partes hæ sunt.
La
tastrum / thori / orbiculi.
Est quidem latastrum quadrangula in
imo supposita pars: quam sic appello / quod ea quidem quaque uer
sus in latitudinem diffundatur.
Thori sunt crassi torques in
basi: quorum alter columna ipsa premitur: alter in latastro as
sidet.
Orbiculus est in gyrum in cauus: qui ueluti in troclea
sic istic inter thoros pressatur.
Omnem dimentiendarum partium
rationem duxere a diametro imæ columnæ: atque sic instituerunt
principio Dorici.
Nam basim quidem crassam effecere ex di
midia imæ columnæ: in ea latastrum uoluere quaque uersus esse
latum quoad integrum imæ columnæ diametrum caperet: atque
in super diametri ipsius partem nihilo plus dimidiam: nihilo
minus tertiam.
Altitudinem autem totius basis diuisere in par
tes tres: ex quibus unam dedere crassitudini latastri.
Fuit igi
tur totius crassitudo basis tripla ad crassitudinem latastri:
et latitudo latastri quoque tripla ad crassitudinem basis: præ
ter latastrum reliquum crassitudinis in basi diuisere in partes
quattuor: ex quibus summam dedere summo thoro.
Rursus il
lud crassitudinis in medio / quod inter supremum thorum et in
fimum latastrum sit / diuisere in partes binas: ex quibus infi
mam dedere infimo thoro: summam excauarunt orbiculo: qui
inter ambos thoros interpressetur.
Constat orbiculus ex ca
nali interscapto et duobus nextrulis / quæ limbos canalis ambiunt
Nextrulo septimum spatii dedere: reliquum subexcauarunt.
In omni ædificatione illud aduerrendum esse diximus: ut