Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
peditum / ea re pro fronte habebit amplam et se dignam pla
team circuetur stratis laxioribus / uel potius plateis dignissi
mis: quoad unde uis præclare conspicuum sit.
Templi partes sunt porticus et cella interior.
Sed in his ue
hementer differunt.
Nanque templorum quidem alia rotunda: alia
quadrangula : alia demum angulorum plurium.
Rotundis naturam
inprimis delectari ex his quæ ductu eius habeantur / gignantur
aut fiant in promptu est.
Orbis rerum astra / arbores / animantia /
eorum que nidificationes / et eiusmodi quid est ut referam / quæ omnia
esse rotunda uoluit: et delectari naturam sexangulis et uide
mus.
Apes. n. es crabrones et intersecta quæuis animantia non
nisi sexangulas in suis theatris cellas astruere didicere.
Ro
tundam aream ciclo prefiniemus.
In quadrangulis ferme omnibus
templis maiores obseruauerunt aream produceret ut esset ea quidem
longior amplius ex dimidia quam lata.
Alii posuere ut latitudo
parte sui tertia a longitudine suparetur.
Alii uoluere longitu
dinem duas capere integras latitudines.
In quadrangulis areis
maximum erit uitium deformitatis: si anguli aderunt non omnes
recti.
Numero angulorum ueteres utebantur aut sex aut octo:
aut itidem et decem.
Istiusmodi omnes areæ in cicli ambitum angulos
terminent necesse est.
Atque ex ciclo ipso recte deducuntur: namque
dimidium quidem diametri in ciclo latus præstabit areæ angulorum
sex.
Quod si duxeris a centro lineas rectas secantes in medio
latera singula sexangulæ inpromptu esse quo pacto aream angulorum
xii. possis efficere.
Tum ex duodenaria et inpromptu esse quo pa
cto quadrangulam atque et octangulam efficias: quamuis octangulæ per
scribendæ alia existat ratio percommoda.
Nam descripto quidem qua
drato æquelatero atque rectangulo diametros perduco ad singulos
quadrati angulos / et dimidias cuiusque diametri partes: a pun
cto sectionis circumduco ut secent hinc atque hinc latera quadram
gulæ.
Id. n. medium quod quidem binas inter hasce factas lateri
sectiones sit / latus erit octangulæ.
Decem angulorum aream item
ex ciclo perficiemus.
Nam duos cicli diametros sese mutuo
ad pes utrinque angulos secantes perscribemus.
Tum ex ipsis semi