Alberti, Leone Battista De re aedificatoria 1485 | ||||||
|
clamore profiteantur: dignum profecto esse locum deo quod
intueantur.
Milesii templum inquit strabo construxere: quod
propter magnitudinem remansit sine tecto.
Id non laudo.
Gloriabantur Samii templum apud se esse omnium maximum:
ea non negabo ita ponenda esse ut uix augeri possint.
In/
finita enim res ornamentum est: semperque etiam in pusillis tem
plis relinquitur: ut addi aliquid cum posse tum et deberi ui
deatur.
Mihi tamen ea probabuntur: quæ pro urbis amplitu
dine maiora esse non desideres: tectorumque interea uastitate of
fendor.
Sed illud apprime adesse in templis opto: ut quæ
cumque sese oculis obiciantur / omnina sint eiusmodi: ut non facile
statuas artificum ne ingenia et manus: an studia ciuium in pa
randis exhibendisque rebus rarissimis atque praestantissimis ma
iore digna laude sint: eademque ad gratiam ne magis decoremque:
an ad æternitatis perpetuitatem faciant.
Cui rei cum cæteris
in operibus publicis priuatisque: tum maxime in templis astruen
dis iterum atque iterum maiorem in modum prospiciendum est.
Tam
multas .n. erogatas impensas contra sinistros casus munitissi
mas esse condecet ne pereant.
Et uetustatem non minus auctorita
tis/ quae ornamentum dignitatis afferre templis arbitramur.
Sed
templa ueteres ex disciplina ætruscorum moniti non omnibus
diis omni in loco ponenda censuere.
Nam deos quidem qui pau
ci / qui pudicitiæ / qui bonis artibus præesset / intra moenium
septa collocandos putarunt.
Qui autem uoluptates / rixas /
incendia cierent: Venerem / Martem / Vulcanum excludendos pu
tarunt.
Vestam Iouem Mineruam: quos esse tutores urbium aie
bat Plato: ad medium oppidi arcenque ponebant.
Palladem opifi
cum deam: Mercurium cui maiore mense mercatores facerent /
atque Isidem ad forum.
Neptunum ad littus maris: lanum ex
cellis montibus statuebant.
Aesculapio in insula tyberina tem
plum locarunt: quod ægrotos aqua inprimis indigere arbitraban
tur.
Alibi extra urbem ædes huic deo ponere assuesse aiebat
Plutarchus: quod illic esset aer salubrior.
Præterea uariis diis